U prelijepom zdanju Arhiepiskopske palate u Starom Baru sinoć je održana promocija knjige “Crnogorske vladarke, plemkinje i princeze” istaknutog crnogorskog istoričara Božidara Šekularca. Promociju su organizovali Kulturni centar Bar i Matica crnogorska, koja je ujedno i izdavač ovog djela.
O knjizi su govorili mr Ivan Jovović, predsjednik Matice crnogorske, publicista i urednik izdanja, dr Anastazija Miranović, istoričarka umjetnosti i prof. dr Božidar Šekularac, autor knjige.
Predsjednik Matice crnogorske je istakao da promocija ima posebnu simboliku, s obzirom da se održava u autentičnom ambijentu kakav je Stari Bar, u kojem su živjele i vladale mnoge crnogorske vladarke i plemkinje tokom dukljansko-zetskog perioda crnogorske istorije. „Autor ove knjige je preko svog višedecenijskog naučnog i pedagoškog rada ustanovio činjenicu da, ne samo šira, nego i stručna javnost u Crnoj Gori, ima premalo saznanja, naročito o našim srednjevjekovnim vladarkama, zbog čega se nametnula potreba da se njihova imena, sa pratećim biografskim podacima, objedine na jednom mjestu, iako je profesor Šekularac ovu tematiku obradio u okviru naučne trilogije o crnogorskim srednjevjekovnim dinastijama.
Imajući u vidu činjenicu da su mnogi segmenti crnogorske prošlosti, uključujući i žene, koje su obilježile crnogorsku istoriju i dalje nepoznanica za širu čitalačku publiku, ali istovremeno i da su predmet prekrajanja i prisvajanja od strane okolnih istoriografija, Matica crnogorska kao izdavač je sa zadovoljstvom prihvatila rukopis profesora Šekularca, s obzirom da on ima veliku upotrebnu vrijednost, kao štivo u kojem je prisutna jedna sasvim osobena optika u prezentovanju najznačajnijih ženskih ličnosti crnogorske istorije. I pored nekih parcijalnih pokušaja, uglavnom publicističkog karaktera, ovo je studija o doprinosu ženske svjetovne i duhovne aristokratije, koja je kroz stoljeća oblikovala crnogorski identitet. U tom pogledu, autor je prilježno prikazao djelatnosti najznačajnijih žena svog vremena sa crnogorskog prostora, pri čemu ćemo lapidarno označiti samo neke od bitnih detalja iz njihovih životopisa“, kazao je Jovović.
Dr Anastazija Miranović je posebno izdvojila autorov citat s početka knjige, Jelene Petrović Njegoš, crnogorske princeze odnosno italijanske kraljice Savoja: “Nije lako, ali je divno biti Crnogorka.” Miranović je naglasila da je u toj rečenici sublimirana suština duhovno-karakternog bića crnogorske žene – stamenost, dostojanstvo, ponos, gordost, prkos, nadasve ljubav prema rodu porodici i zavičajnoj grudi.
“Od prve crnogorske kraljice – Kosare Vojislavljević, do potonje – Milene Petrović Njegoš, s početka i kraja crnogorskog dinastičkog puta, neodvojivo od njihovih ličnih sudbina i historija, autor ispisuje društvenu, kulturnu i političku istoriju hiljadugodišnjeg trajanja i državotvornog puta i razvoja Crne Gore. Brojni ratovi, sukobi interesa, ’velikih sila’ prirodne katastrofe, pomjerali su i razarali fizičke granice. Siromašnu, malu i nejaku, na razmeđi između Istoka i Zapada, često su je vjetrovi istorije ’bacali’ više na jednu ili drugu stranu. No, opstajala je Crna Gora i u najizazovnijim vremenima, baštineći svoje različitosti kao najdragocjenije dragulje. Tokom njenog milenijumskog trajanja, ono što je ostalo da vrhuni, kao identitetska konstanta i duhovna vertikala je suptilno – stameno, čojsko – junačko, nježno i krhko, ponosno i dostojanstveno biće crnogorske čo’ek – žene koju, kako je lijepo u predgovoru primijetio autor knjige, ukoliko je ćerka samo u Crnoj Gori zovu sine“, riječi su dr Miranović.
Autor knjige, Božidar Šekularac je naglasio da je Matica crnogorska odigrala značajnu ulogu i pomogla od početka do realizacije ovog projekta.
On je naglasio, između ostalog, da mu je velika čast što je prvi objavio, preveo i priredio knjigu plemkinje Katarine Bele Radonjić, vladarske kuće Radonjića, o istoriji Crne Gore, pod nazivom „Kratki opis o Zeti i Crnoj Gori“ napisane 1774. godine čiji se rukopis i danas nalazi u arhivu SANU, u Sremskim Karlovcima.
„Naravno, sve do 1998. godine, ova Crnogorka je bila ’nepoznanica’ u Crnoj Gori, osim kod čuvene kuće Radonjića. Zaboga, neka tamo Njeguška se drznula da piše istoriju Crne Gore! Da, ona ju je napisala, na čast Crne Gore, plemenu i rodu guvernadura Radonjića“, podvukao je prof. Šekularac.
„’Crnogorske vladarke, plemkinje i princeze’ novo je izdanje Matice crnogorske. Knjiga je objavljena u okviru biblioteke ’Kultura i istorija’ i sadrži tekstove i biografske podatke o 32 žene koje su u određenim okolnostima bile i vladarke ili savladarke, počev od prve crnogorske dinastije Vojisavljevića, preko Balšića, Crnojevića i Petrovića. Crna Gora se može i mora ponositi svojim ženama i njihovom ulogom u stvaranju crnogorske istorije“, pročitala je fragment iz knjige moderatorka Jelena Srzentić.
