Na Javnom konkursu Opštine Bar za finansiranje nevladinih organizacija u 2024. godini dodijeljena su sredstva za projekat Spomenici prirode Bara, koji sprovodi NVO MedCEM iz Sutomora na čijem je čelu MSc Dušan Varda, ekolog.
Kako se navodi u saopštenju koje potpisuje Varda, u toku je proces prikupljanja podataka koji objedinjuje znanja i iskustva maslinara, Kuće maslina i naučnih istraživanja. Terenski rad uz starosjedioce, naučnike i NVO aktiviste je glavna aktivnost projekta. Rezultati će biti prezentovani javnosti.
„Na području Bara nalaze se stabla stara vjekovima i milenijumima. Lokalno stanovništvo o njima prenosi legende, a neka su nepoznata široj javnosti. Prvenstveno, tu je šuma viševjekovnih kestena kod Ostrosa, ali i pojedina stabla maslina u zaleđu Bara, za koja se smatra da su i starija od Stare barske masline. Lokalno stanovništvo tvrdi da na području Bara postoji još maslina koje su drevnije od Stare masline. Izvjesno je da su ta impozantna viševjekovna stabla zaista jako stara. Postoji mogućnost da su neka od njih, kao potencijalni kandidati za kategoriju Spomenik prirode, na području opštine još uvijek neidentifikovana. To se takođe odnosi i na šumu starih koštanja (kestena) u blizini Ostrosa kraj Skadarskog jezera“, navodi ekolog.
On podjeća da je „ikonografsko drvo Stare masline svjetski poznato kao najstariji stanovnik Bara, za koju je naučno potvrđeno da je jedna od najstarijih maslina na svijetu – a samim tim je preuzela svu slavu drugim stablima koja zaslužuju da budu stavljena pod državnu zaštitu u kategorijama ‘Spomenika prirode’ ili ‘Predjela izuzetnih prirodnih odlika’“.
„Ovaj projekat, uz saradnju sa starosjediocima, maslinarima, uzgajivačima kestena, botaničarima i drugim naučnicima koji mogu verifikovati starost pojedinih stabala, ima za cilj da popuni saznanja o nevjerovatnoj prirodi Bara, i razjasni ili produbi mnoge legende“, objašnjava Varda.
Geolociranje, kao i razne promotivne aktivnosti uz izradu mapa u vidu flajera, kako ističe, mogu otvoriti jednu potpuno novu turističku rutu za ljubitelje prirode, koji će uz Staru maslinu moći da ponude čitav spektar sličnih lokacija zaiteresovanim grupama.
„Jedan od ciljeva projekta je da se manje poznata i zapostavljena izuzetno vrijedna stabla ‘izvuku iz sijenke’ Stare masline. Na osnovu rezultata projekta, koji će se neminovno preliti u turističku ponudu, vodiče, zainteresovane grupe i pojedince, naučne radove i promocije – realno je pretpostaviti da bi uspješna realizacija ovog projekta mogla doprinijeti da manje poznati ili gotovo nepoznati prirodni fenomen starih stabala na ‘oba mora’ opštine Bar u narednim godinama privuče mnogo ljudi“, zaključuje Dušan Varda.
