Za pravilnu ishranu sportista koji se profesionalno bave sportom, potrebne su edukacije. U skladu sa opterećenjima, posebno je važno pristupiti individulanom planiranju ishrane svakog profesionalnog sportiste. Takođe, nužno je da u sportskim klubovima postoje kolektivna, a posebno individualna kontrola načina ishrane i statusa uhranjenosti. Postizanje i pravilno funkcionisanje ovih ciljeva uslovljava dobre rezultate, kao i očuvanje i unapređenje zdravlja sportiste. Ovo su neki od zaključaka istraživanja sprovedenog u okviru projekta „Ispitivanje znanja sportista o pravilnoj ishrani i suplementaciji“ koje je realizovala NVO “Centar za ekologiju i afirmaciju zdravlja- CEAZ”.
Rezultati istraživanja objavljeni su u online monografiji “Znanje sportista o pravilnoj ishrani i suplementaciji” koja je inače planirana realizacijom projekta CEAZ-a “Sportom do zdravih stilova života” finansijski podržanog od strane Ministarstva sporta i mladih na konkursu iz 2019. godine. Monografija je postavljena na FB stranici CEAZ-a i dostupna je svim zainteresovanim.
Nosilac projekta doc. dr Snežana Barjaktarović Labović, specijalista higijene i uži specijalista dijetoterapije, kaže da je u istraživanju učestvovalo 249 ispitanika, 178 muškog i 71 ženskog pola iz pet crnogorskih gradova – Bara, Podgorice, Berana, Budve i Bijelog Polja. Najveći broj ispitanika je od 16 do 25 godina, a 19 sportista je bilo starosne dobi preko 30 godina. Više od trećine ispitivanih sportista se sportom bavi duže od deset godina. Istraživanje je potvrdilo da više problema sa težinom imaju sportistkinje.
“Poznavanje principa pravilne ishrane je od izuzetnog značaja za svakog, a posebno za sportsiste. Ohrabrujuće je da se 98% sportista izjasnilo da bi pohađali kurs o ishrani. Od ukupnog broja ispitanika 249, njih 117 (47%) sami brinu o svojoj ishrani, 62 (25 %) izjasnilo se da o njihovoj ishrani računa vode treneri, njih 31 (12% ) navodi da o tome vode računa koncioni treneri, 15 (6%) da je ljekar taj koji vodi računa, za sedam (2,8%) sportista roditelji brinu o ishrani, dok se 18 ili (7,2%) izjjasnilo da niko ne vodi računa o njihovoj ishrani”, kaže dr Barjaktarović Labović. Prema njenim rečima postoji statistički značajna razlika u odnosu na vrstu sporta koji treniraju. Odbojkaši, rukometaši i fudbaleri najviše brinu sami o ishrani, dok od košarkaša, o ishrani najviše brine trener.
“Posebno interesantno za ovo istraživanje je ponašanje sportista vezano za suplemente (dodatke ishrani). Iako je zastupljeno mišljenje da sportisti u velikoj mjeri koriste dodatke u ishrani, rezultati našeg istraživanja pokazuju da dodatke ishrani koristi 98 (39,4%), dok ne koristi 151 (60,6% ) sportista”, kaže dr Barjaktarović Labović, dodajući da suplementaciju koristi duplo više muškaraca, nego žena.
Istraživanje je pokazalo da posmatrano u odnosu na starosnu dob, suplemente najviše koriste u dobi od 16 do 20 godina, njih 71 (72,4%). Posmatrano u odnosu na rang takmičenja, suplementaciju najviše koriste oni koji učestvuju na državnim takmičenjima, njih 56, a najmanje koriste oni koji učestvuju na svjetskim takmičenjima, njih četiri, što se može povezati sa kontrolama koje postoje na raznim nivoima takmičenja, navodi dr Barjaktarović Labović ističući da među sportistima koji su se izjasnili da koriste dodatke ishrani, najveći broj njih 32 (32,7%) to čini na svoju ruku.
Istraživanja su pokazala da – kada je u pitanju unos vode, najveći broj sportista tokom dana popije sedam i više čaša vode, 141 (56,6%), dok jednu do dvije čaše vode pije njih deset (4%).
Najveći broj sportista koji su učestvovali u istraživanju, 92 (37 %) nikada ne drži dijetu.
“Svaka aktivnost je ispraćena medijski što je rezultiralo pozivima velikog broja klubova koji su htjeli da se priključe projektu. Svaku aktivnost je pratilo I predavanje sportistima o pravilnoj ishrani I suplementaciji, a i merenje tjelesne kompozicije”, kaže dr Barjaktarović Labović
Da bi sportisti dobili potrebno znanje o pravilnoj ishrani i da bi mogli da usvoje navike u ishrani važno je da ih edukuju stučnjaci iz oblasti ishrane.
