Povodom Svjetskog dana borbe protiv malignih bolesti, Dom zdravlja Bar je, kroz par objava na društvenim mrežama, pokušao da upozna njihove korisnike sa pristupom onkološkim pacijentima. Jedan od tekstova je i onaj dr Bojane S. Vuković, specijalistkinje ginekologije i akušerstva. Prenosimo ga integralno:
U gradu pod Rumijom ima 20.373 pripadnice ženske populacije starosne dobi preko 14 godina, 8097 registrovanih i 12 276 neregistrovanih, te je u toku registracija pacijentkinja u Dispanzeru za žene Doma zdravlja Bar, u kojem trenutno ordiniraju dva tima izabranih ginekologa.
U Dispanzeru za žene obavljaju se redovni kurativni i preventivni ginekološki i ultrazvučni pregledi, priprema pacijentkinja za Konzilijum za vantjelesnu oplodnju, priprema trudnica za prenatalnu dijagnostiku, takođe priprema za Konzilijum za liječenje malignih oboljenja žena, te savjetovanja edukativnog karaktera.
Skrining za rano otkrivanje karcinoma grlića materice je počeo da se sprovodi u Crnoj Gori 2016. godine, a obustavljen je marta 2020. godine zbog kompleksne epidemiološke situacije izazvane pandemijom Covid 19, jer aparat za dijagnostiku HPV virusa, tzv. PCR metoda se koristi u dijagnostici SARS-COVID-2 virusa.
Karcinom grlića materice je među vodećim malignim bolestima žene, odmah poslije karcinoma dojke. Evropska nedjelja prevencije karcinoma grlića materice u Crnoj Gori je obilježena od 17. do 23. januara tekuce godine i ukazala na značaj preventivnih mjera:
1. Odlazak na redovne preglede ginekologu bar jednom godišnje ili po dogovoru sa nadležnim ginekologom;
2. Sprovođenje organizovanih mjera prevencije – skrining programa, koji je zlatni standard za rano otkrivanje karcinoma grlića materice;
3. Uspostavljanje HPV vakcinacije u Crnoj Gori.
Razvoj karcinoma grlića materice može se spriječiti u 80% slučajeva primjenom kompletnih mjera prevencije. Karcinom grlića je izuzetak od svih, jer se može otkriti u ranoj fazi i zato je mogućnost izliječenja veća.
Uz kolposkopiju, Papa test je najjeftinija, najbezbolnija i najsenzitivnija metoda za rano otkrivanje karcinoma grlića materice.
HPV vakcinacija je specifična mjera prevencije, direktno dejstvo na uzročnika, a u Crnoj Gori će se sprovoditi od septembra 2022. godine kod djevojčica starosne dobi od 9 godina prije stupanja u seksualne odnose devetovalentnom vakcinom. Karcinom jajnika je najpodmuklija bolest žene, jer se otkriva u kasnijim stadijumima, zato su važni ultrazvučni pregledi male karlice jednom godišnje i to naročito za žene koje su prethodno imale problem sa jajnicima i opterećenu porodičnu anamnezu.
U sklopu Dispanzera za žene je Savjetovalište za reproduktivno zdravlje – škola za trudnice. Psihofizička priprema trudnica ima cilj da buduće majke pripremi za trudnoću i porođaj. U Savjetovalištu trudnice dobijaju sve potrebne informacije o toku trudnoće, o porođaju, njezi novorođenčadi. Savjetovalište je koncipirano tako da trudnice slušaju teorijska predavanja, imaju vježbe disanja i pokazne vježbe za njegu novorođenčeta. Cilj je pripremiti buduće roditelje da informisani i bez straha prolaze kroz trudnoću, porođaj i period poslije porođaja, uključivanje oba roditelja u njegu djeteta, te smanjiti broj komplikacija na porođaju. S obzirom na epidemiološku situaciju izazvanu koronavirusom i zbog angažovanja medicinskih sestara koje rade u Savjetovalištu u Covid ambulantama, predavanja u školi za trudnice su trenutno obustavljena.
Prevencija je prvi korak ka očuvanju i unapređenju zdravlja i opšteg stanja organizma. Važnost preventivnih pregleda ogleda se u redovnim kontrolama i praćenju zdravstvenog stanja, mogućnosti za rano otkrivanje i liječenje oboljenja, ali i učenju o zdravim navikama života.
Moramo početi da razmišljamo i djelujemo preventivno. “Praestat cautela quam medela” – bolje spriječiti nego liječiti.
