“Opština Bar je najbolje rangirana lokalna uprava u Crnoj Gori, po visini sredstava koje za realizaciju brojnih projekata, finansira Evropska Unija”, kazala je gostujući u emisiji “Mozaik” Radio Bara, rukovodilac Sektora za upravljanje projektima u Sekretarijatu za lokalni ekonomski razvoj Opštine Bar, Ana Živanović.
“Zvaničnu informaciju o tome smo dobili prošle godine, kada su nam iz Ministarstva evropskih poslova potvrdili da smo najažurnija Opština, ne samo za povlačenje sredstava, već i u načinu implementacije i korišćenja tih sredstava. Na toj vodećoj poziciji smo više od godinu dana”, objašnjava Živanović.
Ona je istakla da Opština Bar, pored šest završenih EU projekta, trenutno sprovodi tri, a još dva EU projekta su odobrena i sada su u fazi ugovaranja. Ukupna sredstva povučena od EU za Opštinu Bar od 2018. godine, iznose oko 2 miliona eura.
“Riječ je o različitim projektima, a najviše ih ima iz oblasti zaštite kulturne baštine i uglavnom se odvijaju u Starom gradu Baru”.
“Izrada projekata je složen posao”, kaže Živanović, ističući da su zaposleni u Opštini naučili da ga sami obavljaju.
“Sami pišemo projekte koje kandidujemo za finansiranje iz sredstava Evropske Unije. Ranije smo se vezivali za neke iskusnije partnere, pa su ih oni pisali, iako smo i mi uvijek bili uključeni u sve faze nastajanja.”
“Kada je o odabiru projekata riječ, ne zavisi previše od nas, već EU raspisuje poziv u kojem navodi šta tačno želi da finansira. Tada se uklapamo, prilagođavamo, utvrđujemo šta našem gradu treba, šta imamo dostupno od dokumentacije i tek nakon toga apliciramo. U pozivu se precizira i odakle treba da budu partneri, koliko sredstava treba da bude opredjeljeno, dužina trajanja, oblast na koju se projekat odnosi”…
“Posebna priča je realizacija, jer koliko god da predvidimo detalje, uvijek iskrsne po nešto nepredviđeno, neki od problema, ali smo navikli da ih rješavamo i da se ne iznenađujemo pa je do sada svaki projekat besprekorno završen”.
Projekti koje Opština Bar realizuje iz sredstava EU mogu biti kratkoročni i dugoročni. “Imali smo samo jedan kratkoročni projekat koji je trajao godinu dana, završili smo ga za nekoliko mjeseci. Radilo se na asfaltiranju ulice u naselju Sokolana i čišćenju kanala”.
“Uobičajena dužina trajanja projekata koje finansira EU je od dvije do tri godine. Svaki od njih ima neku kontinuiranu priču, koja mora da bude logički povezana. Dakle, ima strukturu i mora biti održiv”, istakla je Živanović, navodeći kao primjer manifestaciju „Noć tvrdjava“, koja je pokazala koliko je sve što je uloženo u cijeli projekat Fortitude, zapravo i održivo”.
“Imamo povratne informacije o tome da su projekti koje realizujemo korisni. To doprinosi da nam se odobravaju novi. Toliko ih imamo da smo već prevazišli mogućnosti da se realizuju na nivou kancelarije, pa smo se u lokalnoj upravi proširili na sekretarijat. U ovom poslu je važna reputacija koja se jako teško stiče, ali lako gubi. Sa zadovoljstvom ističem da smo prepoznati kao dobri partneri. I donatori nas smatraju pouzdanima, jer ispunjavamo sve obaveze koje od nas očekuju, svaki trošak opravdamo na način koji se od nas zahtijeva, a ta procedura nije ni malo jednostavna”.
Živanović je govorila i o projektima koji se trenutno realizuju: ”Dva projekta smo dobili na programu Crna Gora – Albanija. Projekat Build Smart Forests je iz oblasti koja se tiče Službe zaštite i spašavanja i tu uvodimo sistem za ranu detekciju šumskih požara, nabavljamo dron i organizujemo obuke za našu Službu zaštite. Ovaj projekat sprovodimo zajedno sa Opštinom Skadar i NVO Flag iz Tirane”.
“U drugom projektu na programu Crna Gora – Albanija vodeći partner je Opština Bar. Riječ je o projektu New Reality of the Heritage Sites koji sprovodimo zajedno sa Opštinom Tropoje i sa partnerom iz Tirane NVO Flag. Iz tog projekta u toku su radovi u Starom gradu Baru i nabavka nove opreme. Mali dio tih radova je već zavren, odnosi se na uređenje objekta 46, pored crkve Svete Venerande, u pitanju je toalet”.
“U toku je i izgradnja nove biletarnice. Planirano je uredjenje postojećih staza, nabavka opreme… Posjetiocima Starog grada dopadaju se i programi proširene stvarnosti, virtuelne stvarnosti, koje smo već razvijali u okviru projekta Fortitude”, konstatuje Živanović.
Ona je dodala da su za projekat čija je realzaija aktuelna, osmislili jedan potpuno novi koncept; da turisti kada dodju u Arhiepiskopsku palatu dobiju kacigu, koja ih virtuelno vraća u prošlost. Biće prezentovano kako je izgledala proizvodnja maslinog ulja u prošlosti. To je nešto na čemu se tek radi.
“Treći projekat koji sprvodimo (C.L.O.S.E.R), je iz programa Crna Gora – Kosovo. U okviru tog projekta već je očišćeno 600 kubika šuta iz Starog grada. Zahvaljuući uklanjanu šuta, otkrieni su novi objekti, koji ranije nisu bili pristupačni. Cilj je bio da otkrijemo 12 objekata, a otkriveno je 23, među kojima su ulice i važni arheološki nalazi, kao i jedan stari kameni mlin, za koji se nije ni znalo da postoji. Kad se potpuno završi priča vezana za taj dio, koji smo otkrili prilikom ovih arheoloških čišćenja, postavićemo informativne table i organizovati dogadjaj ‘Prva šetnja novim ulicama’.I sve to u okviru projekta (C.L.O.S.E.R.)“, najavila je Ana Živanović.
Oprema za predstavljanje kulturne baštine, kroz sistem proširene, virtuelne stvarnosti je već nabavljena, objasnila je Živanović. “Radi se na softveru. Funkcioniše po principu iscrtavanja 3D modela. Mi smo izabrali najljepšu crnogorsku nošnju, a naratorka koja se obraća posjetiocima biće obučena u nju. Sada se radi na iscrtavanju likova i ambijenta, a zatim će 3D crteži biti animirani. Može se desiti da do kraja ljeta cijeli taj posao bude završen, nadamo se tome, ali do kraja godine definitivno mora biti gotovo. To su neki noviteti koji će baš obradovati posjetioce. U pitanju je više kaciga i u pitanju su dvije aplikacije. Jedna će biti u Starom gradu, a druga ispred Dvorca kralja Nikole. To su moderni programi koji su jako popularni za predstavljanje kulturne baštine i koriste se svuda u svijetu”.
Rukovodilac Sektora za upravljanje projektima u Sekretarijatu za lokalni ekonomski razvoj Opštine Bar, Ana Živanović je najavila i projekat koji je odobren za finansiranje i koji je u fazi ugovaranja, a čija će realizacija otpočeti na jesen. To je projekat CITYMOVE iz programa Adrion, ukupne vrijednosti oko 1,5 milliona eura. Projekat je okupio devet partnera i iz sfere je urbane mobilnosti.
“U centru grada uvodimo sistem pametnog parkiranja, u Ulici maršala Tita i bočnim ulicama gdje je dosta problematično parkiranje. Na parking mjestima biće ugrađeni senzori, a na nekim lokacijama i pametne table. To će omogućiti građanima da više ne kruže po nekoliko puta ulicom u potrazi za parkiralištem. Ovo je svojevrsni pilot projekat, a kasnije bi ga proširili i na cijeli grad. Sve se to lijepo uklapa sa formiranjem Javnog parking servisa. Radićemo i akcione planove vezano za urbanu mobilnost, zatim radionice, organizovati urbani dan mobilnosti, biciklističke trke… Ovo je naš najveći projekat do sada. Nije ga bilo lako dobiti, jer je Adrion transnacionalni program koji obuhvata veliku teritoriju, a mi smo povezali partnere iz Crne Gore, Sjeverne Makedonije, Grčke, Hrvatske, Italije, Bosne i Hercegovine, Srbije i Albanije”, zaključila je Živanović.
