Oko 20.000 porodica u Herceg Novom, Baru, Ulcinju, Tivtu i Kotoru će imati direktne benefite od razvojnih projekata Regionalnog vodovoda kroz veći kvalitet života i bolji ambijent za razvoj već postojećeg ili novog turističkog biznisa.
U intervjuu Glasniku v.d. izvršni direktor Regionalnog vodovoda Crnogorsko primorje d.o.o., Goran Jevrić je kazao da je najvažniji i najveći projekat rješavanje višedecenijskog problema nedostatka vode za piće na oko 30% teritorije u opštini Bar, ukupne vrijednosti oko 12 miliona eura.
“Ovaj dio barske opštine je, po broju izgrađenih objekata, jedno od najvećih naselja na Crnogorskom primorju koje se decenijama snabdijevalo vodom za piće putem čuvenog lokalnog izuma „cistijerni”, što smo mi zahvaljujući podršci Vlade i kroz izmjene zakona, uz inicijativu predsjednika opštine Bar Dušana Raičevića prihvatili da riješimo, na veliko zadovoljstvo građana koji žive u naseljima Dobra Voda, Veliki pijesak i Utjeha. Ovom projektu se priključila i opština Ulcinj, na inicijativu predsjednika opštine Lora Nrekića za naselje Kruče, koje se nalazi na granici sa barskom opštinom, sa više hiljada objekata i turističkih projekata koji do sada nisu imali vodu za piće u svojim domovima, iako kroz ta naselja prolazi infrastrutkura Regionalnog vodovoda. To će biti prvi put da se u Crnoj Gori, na tako velikom prostoru i za potrebe već izgrađenih preko 10.000 objekata, istovremeno gradi vodovodna i kanalizaciona mreža, kao i postrojenje za tretman otpadnih voda, uz poštovanje najvećih standarda i primjenu ASSET mendžmenta”.
Kompletan intervju sa v.d. izvršnim direktorom Regionalnog vodovoda za Crnogorsko primorje d.o.o., Goranom Jevrićem možete pročitati u nastavku teksta:
Najava slabije turističke sezone zbog krize izazvane pandemijom virusa Covid-19 će se odraziti i na poslovne rezultate Regionalnog vodovoda, ali vjerujemo da će opšti poslovni pokazatelji i u ovoj godini zadržati trend stabilnosti, kazao je u intervjuu Glasniku v.d. izvršni direktor Regionalnog vodovoda Crnogorsko primorje d.o.o., Goran Jevrić.
Glasnik: Da li je, po Vašem mišljenju, odgovor Crne Gore adekvatan izazovu korona-krize?
G. Jevrić: Sve nadležne institucije sistema, na čelu sa Vladom Crne Gore su reagovale blagovremeno i preduzele su odlučne i adekvatne mjere, zahvaljujući čemu smo uspjeli da sačuvamo zdravlje i živote naših građana. U trenutku kada je pandemija zahvatila gotovo čitav svijet i zdravstveni sistemi velikih, bogatih zemalja bili „na koljenima” pod teretom ubrzane dinamike širenja virusa i eksponencijalno rastućeg broja zaraženih osoba, Crna Gora je bila gotovo jedino „ostrvo“ na karti Evrope gdje do polovine marta nije bilo registrovanih slučajeva virusa. Preventivno zatvaranje granica, organizovani transport naših građana koji su se zatekli van granica Crne Gore, hitna nabavka dodatnih količina medicinske opreme i materijala, adekvatna priprema zdravstvenog sistema da odgovori na zahtjeve za zbrinjavanje potencijalno velikog broja zaraženih osoba, kao i prateća podrška svih ostalih državnih institucija, uključujući i komunalni sektor, obrazovni sektor, te lokalnu samoupravu – svi su bez izuzetka bili odlučni da se uključe u brzu i koordiniranu akciju i u okiviru svojih nadležnosti doprinijeli pružanju adekvatne zaštite i spriječavanju opasnosti od širenja virusa. Posebno bih istakao Institut za javno zdravlje Crne Gore, koji je zajedno sa Vladom Crne Gore i Nacionalnim koordinacionim tijelom autoritativno i sa puno osjećaja za mjeru obavještavao javnost o stanju i davao jasne instrukcije građanima o ponašanju tokom ovog perioda. Potvrda ispravnosti svih preduzetih mjera je i povjerenje građana u institucije sistema i odgovoran odnos koji su građani Crne Gore pokazali tokom ovog perioda.
Do sada je Vlada donijela dva paketa pomoći privredi Crne Gore i uskoro se očekuje treći paket sa sistemskim rješenjima, a privrednici su insistirali na otvorenim kreditnim linijama Investiciono-razvojnog fonda koji je pripremio veoma korektan i obiman aranžman vrijedan 120 miliona eura.
Glasnik: Kako je Regionalni vodovod Crnogorsko primorje poslovao u vrijeme epidemije COVID-19? Sa kakvim izazovima ste se suočavali da biste korisnicima obezbijedili nesmetano snabdijevanje? Koje su aktivnosti preduzimane i kakav se poslovni rezultat očekuje za 2020. godinu?
G. Jevrić: Javni interes koji se ogleda u kontinuiranom snabdijevanju građana na Crnogorskom primorju vodom za piće visokog i provjerenog kvaliteta je, uz brigu o zaposlenima, za Regionalni vodovod najvažniji prioritet, pa smo u cilju primjene svih naredbi i preporuka iz odluke Vlade Crne Gore i Nacionalnog koordinacionog tijela organizovali novi proces rada prilagođen situaciji i uspostavili interne procedure za uredno funkcionisanje svih segmenata Regionalnog vodovoda, od laboratorije i kontrole kvaliteta vode, do službe zaštite i distribucije vode za piće, u situaciji povećanog rizika širenja virusa COVID – 19. Sistem regionalnog vodosnabdijevanja Crnogorskog primorja se prostire kroz 7 primorskih opština i u tehničko-tehnološkom smislu je veoma kompleksan, i obuhvata 130 km dug cjevovod prečnika 500-1000 mm, na kom se nalazi oko 400 objekata. Neophodno je preduzeti sve potrebne mjere kako bi se očuvala pogonska spremnost i funkcionalnost regionalnog vodovodnog sistema u sveukupnom tehničko-tehnološkom i organizacionom smislu.
U cilju ublažavanja posljedica korona virusa, formirali smo multidisciplinarni krizni štab, koji je izradio tri moguća poslovna modela budućeg poslovanja Regionalnog vodovoda u zavisnosti od očekivanog trajanja epidemioloških mjera, odnosno prekida privrednih aktivnosti u Crnoj Gori uslijed krize izazvane pandemijom virusa COVID-19. Predvidjeli smo mogući pad prihoda od 15-40%. Tokom posljednjih nekoliko godina Regionalni vodovod je bio izložen brojnim poslovnim izazovima, ali je menadžment, paralelno sa rješavanjem ovih izazova radio i na restrukturiranju i kreiranju nove vizije razvoja preduzeća. Ove aktivnosti svih zaposlenih, menadžmenta i Upravnog odbora, uz podršku koje smo imali od Vlade, su jasno rezultirale rekordnim poslovnim prihodima koji su u periodu od posljednje četiri godine čak za 100% veći od do tada najboljih poslovnih rezultata.
Realno gledano, mi smi ovu krizu dočekali spremni i za najveće poslovne izazove, ali sa druge strane očekujemo da će razvojni projekti čija je realizacija u toku dodatno obezbijediti stabilnost Regionalnog vodovoda kroz nove prihode koje ćemo imati nakon završetka tih važnih infrastrukturnih projekata. Ujedno, realizacijom planiranih projekata dodatno unapređujemo i ambijent za dalji razvoj turističkog biznisa na Crnogorskom primorju.
Najava slabije turističke sezone zbog krize izazvane pandemijom virusa Covid-19 će se odraziti i na poslovne rezultate Regionalnog vodovoda, ali vjerujemo da će opšti poslovni pokazatelji i u ovoj godini zadržati trend stabilnosti.
Glasnik: Da li je Regionalni vodovod obuhvaćen državnim mjerama podrške?
G. Jevrić: Želim da istaknem da je Vlada Crne Gore veliku podršku i pomoć pružila razvojnim projektima Regionalnog vodovoda sa čijom realizacijom smo već započeli, a koji se implementiraju u saradnji sa Evropskom bankom za obnovu i razvoj (EBRD), kroz odobrene državne garancije u iznosu od 24 miliona eura. Kao finansijski stabilna kompanija, Regionalni vodovod, tokom prvih 6 mjeseci 2020. godine nije imao potrebu za državnim mjerama podrške na način na koji su one u ovom trenutku neophodne drugim privrednim subjektima koji saniraju posljedice krize u poslovanju izazvane pandemijom virusa COVID-19. Regionalni vodovod je tokom prvog polugodišta 2020. godine ostvario povećanje u prodaji vode od 10% u odnosu na količine utvrđene u ugovorima o isporuci koji su potpisani sa pet primorskih opština.
Međutim, s obzirom na produženo djelovanje virusa i samim tim odloženo vraćanje u normalne poslovne tokove svih privrednih subjekata, analiziraćemo pažljivo realne potrebe Regionalnog vodovoda za moguću kreditnu podršku u narednom periodu, u cilju očuvanja likvidnosti preduzeća. Ovdje bih želio da napomenem da je najveći dio kreditnih zaduženja od međunarodnih finansijskih institucija iz perioda izgradnje regionalnog vodovodnog sistema otplaćen – naime, 2010. godine, kada je završena 1. faza izgradnje i regionalni vodovod pušten u rad, kreditno zaduženje Regionalnog vodovoda kod međunarodnih finansijskih institucija je iznosilo 32 miliona eura. Do danas je kompanija otplatila 28 miliona ovog duga, od čega je tokom mandata sadašnjeg menadžmenta otplaćeno 25 miliona.
Glasnik: Korona kriza pokazala je izrazitu solidarnost svih segmenata društva u podršci javnom zdravlju. Kako je Regionalni vodovod doprinio podjeli tereta ove izazovne situacije?
G. Jevrić: Crnogorci su poznati kao solidarni u teškim i izazovnim vremenima, čemu svjedoči i odgovoran odnos građana Crne Gore i efikasnost mjera Vlade, koje su, bez izuzetka, sprovedene od strane svih državnih institucija. Svi segmenti društva su pokazali izuzetnu odgovornost i spremnost da u okviru svojih mogućnosti i djelatnosti pruže maksimalan doprinos i podršku očuvanju javnog zdravlja, što u krajnjem svjedoči o tome koliko smo kao društvo u Crnoj Gori svi jedinstveni i tradicionalno solidarni u kriznim trenucima.
Lično smatram da su povjerenje i stabilnost od presudnog značaja za svaki odnos i uspjeh, kao i da je to osnovni preduslov za uspješno upravljanje rizicima u poslovanju, posebno u kriznim i situacijama. Dakle, bez obzira na činjenicu što će kovid kriza uticati, kao što sam istakao, i na prihode Regionalnog vodovoda u 2020. godini, kao društveno odgovorno preduzeće smo spremni da apsolutno podijelimo teret i da, bez obzira na finansijske efekte i finansijsku održivost, čemu teži svaki privredni subjekat, budemo maksimalno posvećeni obavljanju osnovne djelatnosti koja se ogleda u obezbjeđivanju kontinuiranog snabdijevanja vodom za piće svih opština na Primorju. Obavljene su sve planirane aktivnosti na pripremi sistema za sezonu i spremni smo da lokalnom stanovništvu, gostima i nadamo se i turistima, i ove godine, kao i prethodnih godina, obezbijedimo potrebne količine vode za piće visokog i provjerenog kvaliteta.
Regionalni vodovod je redovno radio tokom čitavog perioda krize, s tim što smo u cilju zaštite radnika omogućili rad od kuće za sve zaposlene za koje je to bilo moguće, dok smo posao u tehničkom sektoru, koji je bio posebno aktivan i direktno angažovan na obezbjeđivanju nesmetanog i neprekidnog funkcionisanja sistema, organizovali u skladu sa svim mjerama zaštite koje su propisali nadležni organi. Mogao bih reći i da je poslovanje Regionalnog vodovoda tokom perioda krize bilo čak i intenzivirano, s obzirom da nas je proglašenje pandemije zateklo na početku velike razvojne faze, u punom zaletu na početku realizacije značajnih razvojnih projekata vrijednih 24 miliona eura koje nijesmo htjeli da prekidamo.
Pored ove vrste doprinosa, kompanija je i finansijski pomogla NKT donirajući sredstva za nabavku neophodne medicinske opreme, a zaposleni u Regionalnom vodovodu su donirali dio plate na ime pomoći Nacionalnom koordinacionom tijelu.
Glasnik: U kojoj mjeri je korona kriza poremetila razvojne projekte Vašeg preduzeća i kada planirate da ih realizujete?
G. Jevrić: Korona kriza nije uticala na naše razvojne planove. Kako sam istakao, Vlada Crne Gore odobrila 24 miliona eura podrške kroz državne garancije za razvojne projekte koje realizujemo u saradnji sa Evropskom bankom za obnovu i razvoj (EBRD), a čija je realizacija u toku, te nas i to dodatno obavezuje da uložimo maksimalan napor da ne dođe do zastoja u planiranoj dinamici realizacije sledećih projekata:
1 – zavšetak prve faze građenja Regionalnog vodovoda spajanjem posljednje primorske opštine Herceg Novi na Regionalni vodovod, vrijednost investicije iznosi oko dva miliona eura;
2 – početak radova na drugoj fazi izgradnje regionalnog vodovodnog sistema, gdje u saradnji sa Upravom za saobraćaj koja gradi moderni bulevar sa 4 trake na trasi Jaz-Aerodrom Tivat, Regionalni vodovod uporedo postavlja 15 km novog cjevovoda investiranjem oko 10 miliona eura, čime povećavamo kapacitet regionalnog vodovodnog sistema za opštine Tivat, Kotor i Herceg Novi za oko 120%, zbog sve veće potražnje za vodom u tim opštinama usled novih turističkih projekata. Naime, samo se u Tivtu i Herceg Novom realizuju tri prestižna turistička projekta (Luštica bay, Potro Montenegro i Porto Novi) investicione vrijednosti oko 2 milijarde eura;
3 – najvažniji i najveći projekat rješavanja višedecenijskog problema nedostatka vode za piće na oko 30% teritorije u opštini Bar, ukupne vrijednosti oko 12 miliona eura. Ovaj dio barske opštine je, po broju izgrađenih objekata, jedno od najvećih naselja na Crnogorskom primorju koje se decenijama snabdijevalo vodom za piće putem čuvenog lokalnog izuma „cistijerni”, što smo mi zahvaljujući podršci Vlade i kroz izmjene zakona, uz inicijativu predsjednika opštine Bar Dušana Raičevića prihvatili da riješimo, na veliko zadovoljstvo građana koji žive u naseljima Dobra Voda, Veliki pijesak i Utjeha. Ovom projektu se priključila i opština Ulcinj, na inicijativu predsjednika opštine Lora Nrekića za naselje Kruče, koje se nalazi na granici sa barskom opštinom, sa više hiljada objekata i turističkih projekata koji do sada nisu imali vodu za piće u svojim domovima, iako kroz ta naselja prolazi infrastrutkura Regionalnog vodovoda. To će biti prvi put da se u Crnoj Gori, na tako velikom prostoru i za potrebe već izgrađenih preko 10.000 objekata, istovremeno gradi vodovodna i kanalizaciona mreža, kao i postrojenje za tretman otpadnih voda, uz poštovanje najvećih standarda i primjenu ASSET mendžmenta.
Ono što je najvažnije – od ovih ulaganja u infrastrukturu direktne benefite ostvaruje oko 20.000 porodica u pet opština na Primorju: u Baru, Herceg Novom, Ulcinju, Tivtu i Kotoru, na čijim će česmama poteći ispravna voda za piće visokog kvaliteta što će doprinjeti većem kvalitetu života,ali i omogućiti bolji razvoj turizma. Želimo uspostaviti standard za sve buduće investicije u infrastrukturne projekte i tome smo zaista svi u Regionalnom vodovodu posvećeni, a podrška koju je Vlada pružila za navedene razvojne projekte je za nas i mene lično dodatni podstrek da istrajemo.
Glasnik: Ocijenite stanje u sektoru komunalnih usluga u vrijeme i nakon korona krize. Šta je neophodno uraditi kako bi se olakšao rad komunalne privrede?
G. Jevrić: Smatram da Crna Gora treba veoma precizno da identifikuje koji su to „noseći ekonomski stubovi“ društva u cilju održivosti našeg ekonomskog sistema i u situacijama globalnih izazova, kao što je to sada slučaj sa pandemijom izazvanom virusom COVID-19. Kako smo ovih dana svjedoci, zdravstveni i bezbjednosni sektori su, makar u Crnoj Gori, zasigurno položili „ispit” i maksimalna očekivanja građana i državnih institucija. Međutim, mišljenja sam da postoje i drugi, nevidljivi heroji, a to su svi oni djelatnici u komunalnom sektoru, bez kojih bi život građana bio nezamisliv. Stoga, iskoristio bih priliku da apelujem da se posebna pažnja obrati i na komunalni sektor. Sa jakom i dobro postavljenom infrastrukturom, negativni efekti ekonomske krize će biti lakše savladani i prevaziđeni. Vezano za pakete pomoći privredi Crne Gore koje je Vlada donijela, lično bih podržao nastavak sistemskog načina pristupanja analizi svakog privrednog sektora pojedinačno i tako sagledati mogućnost održivosti i što je još važnije: kreiranja novih razvojnih projekata i da se na osnovu toga odrede adekvatni modeli podrške, sa jasnom orjentacijom ka očuvanju postojećih i stvaranju ambijenta za kreiranje novih radnih mjesta.
Glasnik: Nedavno ste učestvovali na sjednici Upravnog odbora Privredne komore. Ocijenite rad ove poslovne asocijacije tokom kriznog perioda i šta je to čime bi ona mogla dodatno da doprinese lakšem poslovanju kompanija.
G. Jevrić: Privredna komora Crne Gore se razlikuje od drugih institucija, ne samo strukovnih, zato što u svom djelovanju, ne samo javnom nego i stručnom, na svojim sjednicama i odborima preferira rasprave i zaključke u cilju nalaženja rješenja, prije nego da daje „utjehe“ drugima na teme koju su otvorene za razmatranje. Mislim da je Privredna komora institucija koja uvijek nudi rješenja za velike probleme ili izazove koji postoje, kako bi crnogorska privreda bila spremnija za evropsko tržište koje će joj biti dostupno nakon uspješnog završetka procesa evropskih integracija. U tom pravcu Privredna komora veoma stabilno podiže standarde poslovanja privrednih subjekata i na taj način priprema naš sveukupni privredni sistem da bi što bolje mogli da efektuiramo i budemo učesnici u zoni EU, tržišta od 500 miliona potrošača. Ono što bih ja kao član Upravnog odbora Privredne komore dodatno inicirao u tom pravcu je da više pažnje posvetimo malim i srednjim preduzećima, jer smo mi velike kompanije transformisali na način da su one danas moderne kompanije koje mogu ravnopravno da učestvuju i na međunarodnom tržištu. Što se tiče Regionalnog vodovoda, mogu sa zadovoljstvom reći da na naše međunarodne tendere za implementaciju najzahtjevnijih infrastrukturnih projekata u mnogo većoj mjeri pobjeđuju kompanije iz Crne Gore i konzorcijumi sastavljeni od domaćih kompanija, kao što je to bio slučaj sa projektom povezivanja opštine HN, koji su prije 4 godine projektovale domaće projektantske firme, reviziju su izvršili domaći ovlašćeni subjekti, dok danas građevinske radove izvodi konzorcijum sastavljen od 3 crnogorske kompanije. Podsjećam da prije 10 godina, tokom izgradnje 1. faze regionalnog vodovodnog sistema to nije bio slučaj, već su sve radove na projektovanju i građenju od 2007 – 2010. godine izvodile inostrane kompanije. To jeste dokaz da se Crna Gora promijenila na bolje i da Regionalni vodovod, s pravom, kao kompanija koja je doprinijela toj promjeni, nosi slogan projekta koji je promijenio Crnu Goru.
