Pronalazak olova u krvi kod radnika zaposlenih u Port of Adria, aktuelizovao je pitanje adekvatne zaštite na radu i zdravlja, zakonskog okvira i postupanje nadležnih i u drugim lučkim kompanijama, prvenstveno Luci Bar. O tome i drugim važnim pitanjima, za Radio Bar i Bar info, razgovarali smo sa predsjednikom Odbora direktora Luke Bar AD Dušanom Masoničićem.
RB/BI: Kako komentarišete dešavanja u Port of Adria i da li se u najvećoj barskoj kompaniji, sa nekoliko stotina radnika, vodi računa o ovoj veoma važnoj problematici i postupa li se u skladu sa Zakonom o zaštiti i zdravlju na radu?
Masoničić: Situacija u AD “Port of Adria” je zaista dobila veliki publicitet, što je i razumljivo imajući u vidu da se radi o zdravlju ljudi. Nažalost, mnogi javno izrečeni komentari i saopštena mišljenja nisu bili orijentisani na problem, već su, nasuprot tome, unijeli zabunu ili predmetno pitanje uveli u neke druge domene, teško povezive sa suštinom.
Definitivno je najvažnije da se stručno sagleda situacija i da svi, kojima to bude potrebno, dobiju adekvatan medicinski tretman.
Sistem zaštite i zdravlja na radu u “Luka Bar” AD je u potpunosti usklađen sa Zakonom o zaštiti i zdravlju na radu i ostalim elementima regulative koja se odnosi na predmetnu oblast. Osnovu sistema čine: Akt o procjeni rizika za sva radna mjesta u “Luka Bar” AD, Pravilnik o zaštiti i zdravlju na radu, čiji je sastavni dio Normativ ličnih zaštitnih sredstava i dokumentovane tehnologije pretovara tereta, koje sadrže poglavlje u kome su definisane opšte i posebne mjere zaštite i zdravlja na radu prilikom pretovara. Svaki zaposleni, prije nego bude raspoređen na konkretno radno mjesto, u obavezi je da pohađa obuku iz oblasti Zaštite i zdravlja na radu, koju sprovode ovlašćene eksterne organizacije.
RB/BI: Da li se radnici redovno podvrgavaju kontroli, gdje i kako?Masoničić: U pomenutom Aktu o procjeni rizika su analizirani uslovi i mogući rizici za sva radna mjesta u “Luka Bar” AD i definisane mjere prevencije, čija primjena eliminiše mogućnost konkretizacije identifikovanih opasnosti. U tom dokumentu su utvrđena radna mjesta sa povećanim rizikom. Obaveza je da svi zaposleni raspoređeni na ta radna mjesta, o trošku “Luka Bar” AD, jednom godišnje obave ljekarske preglede. Izvještaji sa ljekarskih pregleda nalaze se u zdravstvenim kartonima svakog zaposlenog u Domu zdravlja Bar. U slučaju da se prilikom pregleda utvrde zdravstveni problemi bilo koje vrste, ljekar Medicine rada obavještava zaposlenog i službenika Zaštite na radu u “Luka Bar” AD, dajući preporuke za dalje medicinski tretman. O svim ljekarskim pregledima, kao i o ostalim aktivnostima iz domena Zaštite i zdravlja na radu u “Luka Bar” AD, vodimo evidencije, shodno obavezi koja je definisana Zakonom o zaštiti i zdravlju na radu.
RB/BI: Sa kojim opasnim teretima rade zaposleni u Luci koji bi, eventualno, mogli ugroziti njihovo zdravlje?
Masoničić: Opasni tereti koji su predmet pretovara u “Luka Bar” AD su klase 1 (eksplozivne materije) i opasni tereti klase 3 (zapaljive materije – derivati nafte). U drugoj polovini prošle godine je bio aktuelan i pretovar opasnih materija klase 5 (oksidirajuće materije – amonijum nitrat). Zaposleni koji su angažovani u pretovarnim operacijama sa opasnim teretima moraju posjedovati sertifikat za rad sa tom vrstom tereta, koji se izdaje od strane Ministarstva unutrašnjih poslova. Kompletan radni proces je pod nazorom nadležnih državnih inspekcija (i drugih nadležnih državnih organa), a dokumentacionu osnovu za planiranje, realizaciju i kontrolu radnih procesa sa opasnim teretima u “Luka Bar” AD (shodno Zakonu o zaštiti i spašavanju, …) čine: Plan zaštite i spašavanja od požara, Plan zaštite i spašavanja od tehničko-tehnoloških udesa (sa dodacima – planovima bezbjednosti pri pretovaru konkretnih vrsta opasnih tereta), Plan zaštite i spašavanja od zemljotresa, Uputstvo za rad sa “B” materijom…
Lokacije unutar lučkog područja na kojima se vrši pretovar opasnih materija (skladišta, operativni vezovi, …) su prethodno odobreni od strane nadležnih državnih organa, shodno njihovim nadležnostima (sa aspekta zaštite i spašavanja od požara – Ministarstvo unutrašnjih poslova, Direktorat za zaštitu i spašavanje; mjesto priveza brodova/operativni vez – Ministarstvo pomorstva, Lučka kapetanija Bar…
RB/BI: Da li nadležne inspekcije vrše redovnu kontrolu uslova i zaštite na radu lučkih radnika?
Masoničić: Funkcionisanje Sistema zaštite i zdravlja na radu je pod stalnim nadzorom nadležne Inspekcije. “Luka Bar” AD, shodno obavezama definisanim Zakonom o zaštiti i zdravlju na radu, sprovodi potrebne preventivne i korektivne mjere. Posebno su važne aktivnosti vezane za mjerenje parametara radne sredine, koje se vrše od strane ovlašćenih firmi, pri najnepovoljnijim uslovima rada kako bi se, shodno rezultatima, definisale adekvatne mjere zaštite i zdravlja na radu (lična zaštitna sredstva čije su karakteristike u skladu sa uslovima radne sredine). U ovom kontekstu, posebno treba naglasiti da se vrše redovne kontrole uslova radne sredine pri pretovaru i skladištenju koncentrata bakra, koji, trenutno, ima najveće učešće u ukupnom obimu pretovara u “Luka Bar” AD. Propisane mjere zaštite i zdravlja na radu sa ovim teretom (koncentratom bakra) su usklađene sa rezultatima mjerenja uslova radne sredine.
RB/BI: Da li ste nakon dešavanja u Port of Adria preduzeli neke dodatne mjere kontrole vaših radnika?
Masoničić: Shodno koordiniranim aktivnostima Izvršnog menadžmenta “Luka Bar” AD i reprezentativnih sindikalnih organizacija, odlučeno je da se zaposleni koji su uključeni u proces pretovara koncentrata bakra podvrgnu vanrednim ljekarskim pregledima u specijalizovanim medicinskim ustanovama, tokom kojih će biti sprovedena i analiza sadržaja metala u krvi. Prva grupa zaposlenih će biti upućena na pregled danas.
RB/BI: Iz Agencije za zaštitu životne sredine, rečeno je da treba izbjegavati prostor oko Luke Bar zbog zagađenosti vazduha. Da li ste obaviješteni o tome?
Masoničić: U jednoj od izjava koje je, ovih dana, medijima dao gospodin Gazdić, direktor Agencije za zaštitu životne sredine, je sadržano i upozorenje koje navodite. Međutim, u emisiji “Okvir” na Televiziji Crne Gore (petak 18.oktobar 2024.godine), gospodin Gazdić je, saopštavajući zvanične podatke o rezultatima kontinuiranog mjerenja kvaliteta vazduha u Baru, rekao da je kvalitet vazduha u Baru najbolji u Crnoj Gori, tako da je on time anulirao svoju prethodnu izjavu. Nemoguće je da vazduh u Baru bude najkvalitetniji u Crnoj Gori, ako bi oko Luke Bar bio toliko zagađen, kako su mediji na početku ove priče i dešavanja u Port of Adria, prenijeli.
U kontekstu predmetne teme, važno je reći da se u “Luka Bar” AD vrše redovna mjerenja parametara kvaliteta ambijentalnog vazduha kako bi se utvrdio uticaj lučkih radnih operacija na kvalitet vazduha, kako na lučkom području, tako i u okruženju. Mjerenja se vrše kontinuirano od strane ovlašćene institucije, “Centar za ekotoksikološka ispitivanja Podgorica” doo, u skladu sa Pravilnikom o načinu i uslovima praćenja kvaliteta vazduha („Sl. list Crne Gore“ br. 21/11, 32/16), na sljedećim mjernim mjestima: MM1- jugoistočno, na granici kruga Luke Bar, u blizini naselja „Stara ambulanta“; MM2- sjeverno, na granici Luke Bar prema sportskim terenima, upravnoj zgradi; MM3- kod sportske dvorane „Topolica“. Zahvaljujući preduzetim preventivnim i korektivnim aktivnostima, uz značajna finansijska ulaganja “Luka Bar” AD, i punu koordinaciju sa poslovnim partnerima koji korišćenjem lučkih kapaciteta vrše uvoz/izvoz značajnih količina tereta, može se, na osnovu Izvještaja o rezultatima mjerenja za drugi kvartal ove godine, konstatovati da su svi parametri kvaliteta vazduha u granicama dozvoljenih odstupanja. Rezultati mjerenja su pod stalnim nadzorom Inspekcije za ekologiju i ostalih nadležnih državnih organa i shodno njihovim instrukcijama se preduzimaju sve potrebne dodatne korektivne i preventivne aktivnosti.
RB/BI: U skladu sa Zakonom, Luka je u obavezi da redovno šalje izvještaje opštini Bar o mjerenju kvaliteta vazduha. Da li to činite?
Masoničić: Sve izvještaje koje Luka ima obavezu da dostavlja određenim institucijama, pa i opštini Bar, smo poslali, što je potvrdila i inspektorka.
Koristim ovu priliku da apelujem na sve građane, građanske aktiviste, političare, kao i svu zainteresovanu laičku i stručnu javnost, da ne iznose neprovjerene ili poluinformacije, jer time samo nanose štetu preduzeću koje je od vitalnog značaja za barsku i crnogorsku privredu. Ova, zaista ozbiljna tema zaslužuje profesionalan i stručan pristup i mi joj tako pristupamo od samog stupanja na funkciju. Sve ostalo nije dobar pravac, i ja ću, iako je bilo pokušaja da se tema usmjeri u pravcu političkog prepucavanja, što nije prvi put, ipak ostati na kursu koji smo zauzeli kao Odbor i pozvati sve zainteresovane strane na saradnju sa ciljem prevazilaženja nastalih izazova, što ni meni nije prvi put.
Vrata Luke su otvorena za sve, stojimo na raspolaganju za sva pitanja, počev od običnog građanina pa do svih zainteresovanih institucija. Naš prioritet ostaje unapređenje poslovanja, stvaranje najboljih uslova za rad, stoga će isključivo rezultati biti mjerilo našeg rada.
