Situacija koja je izazvala podijeljenost povodom usvajanja Zakona o slobodi vjeroispovijesti u Crnoj Gori iskorišćena je od strane medija iz regiona za širenje dezinformacija u cilju podsticanja podjela, po uzoru na praksu koja je već viđena u Ukrajini, Jermeniji i Gruziji, navodi se u analizi Evropske službe za vanjske poslove objavljenoj na platformi „EU protiv dezinformacija“, pod nazivom „Dezinformacija zaoštrava tenzije između Srbije i Crne Gore“.
Analiza Evropske služba za vanjske poslove otkriva da su među izvorima lažnog izvještavanja mediji sa sjedištem u Srbiji (neki od njih i u državnom vlasništvu), mediji na srpskom jeziku koji su u ruskom vlasništvu (Sputnik) i neki portali čije je sjedište u Crnoj Gori. „Oni su takođe često širili neprovjerene manipulativne sadržaje koje su kreirali korisnici društvenih mreža, kao i izjave od strane ruskih, crnogorskih i srpskih političara i crkvenih predstavnika,“ navodi se u tekstu.
Ukazuje se da su određeni mediji obimno pisali o imovini Srpske pravoslavne crkve navodeći da će „završiti u rukama rivalske Crnogorske pravoslavne crkve“, koju su nazivali „lažnom crkvom“ i „raskolničkom“, tvrdeći da će imovina SPC biti iznajmjena, prodata ili pretvorena u turističke centre i atrakcije. Analiza takođe prepoznaje i narativ kojim je afirmisana teorija zavjere da Vlada Crne Gore planira da pokloni svetinje i relikvije SPC Svetoj stolici i/ili Malteškom viteškom redu.
„Još jedna taktika, koju su razotkrile lokalne organizacije koje se bave utvrđivanjem činjenica, bila je korišćenje članova iz verzije Nacrta zakona iz 2015. godine, koji Crna Gora nije usvojila i koji nijesu dio usvojenog zakona, sa ciljem stvaranja lažne slike o efektima novog zakona,“ navodi se u tekstu.
Evropska služba za vanjske poslove takođe ukazuje da su podsticane teorije zavjere i širene nezakonite poruke da je Vlada planirala da pozove 250 pripadnika specijalnih jedinica Kosova ROSU da pomognu u obezbjeđenju javnog reda i mira na Badnji dan. „Vlada je veoma brzo reagovala, objavljujući na Tviteru da je to lažna vijest. Portal koji je objavio ovu priču ju je ubrzo potom obrisao. Ova dezinformacija se desila u kritično vrijeme, kada su tenzije bile visoke i kada je veliki broj ljudi učestvovao u protestima,“ navodi se u analizi.
Anti-NATO raspoloženje je, kako se dodaje, korišćeno da se pojača atmosfara zavjere. „Mediji su izvještavali da je tim NATO-a za podršku u borbi protiv hibridnih prijetnji podsjetio Crnu Goru sa ciljem da ‘obaraju sajtove i portale koji nisu naklonjeni Đukanovićevoj vlasti, kontrolišu internet, iskrivljuju činjenice o otimanju svetinja SPC, manipulišu masovnim protestima umanjujući njihove brojke, optužuju arhijereje kroz montirane tekstove…’,“ navodi se na platformi „EU protiv dezinformacija“.
U svojoj analizi Evropska služba za vanjske poslove zaključuje da je ova situacija u velikoj mjeri uzburkala emocije u zemlji i donekle podržala proteste koji su počeli u decembru prošle godine, neposredno nakon usvajanja Zakona.
