Ako bi danas u novinama neko pročitao da u utakmicama Prve fudbalske lige ključne mečeve igraju, recimo, Danica i Crnojević, ili Tršo i Breznik, pomislio bi da se nalazi u nekoj drugoj zemlji. Malo ko od crnogorskih ljubitelja “najvažnije sporedne stvari na svijetu” zna za stara imena ovdašnjih klubova, naročito oni najvatreniji, mlađe generacije.
U Pljevljima je 1920. godine osnovan klub pod imenom “Breznik”. Poslije Drugog svijetskog rata reorganizuje se u tim sa novim imenom “Jedinstvo”, a već 1947. godine mijenjaju ime u “Velimir Jakić”, po prvom predsjedniku kluba i narodnom heroju. Pod tim imenom napraviće najveće iznenađenje u prvom turnusu Kupa Jugoslavije, gdje su eliminisali “Borac” iz Čačka, “Rudar” iz Trbovlja, te titogradsku “Budućnost”, i u četvrtfinalu izgubili od prvoligaša “Sarajeva” tek u produžetku, iako su od 60. minuta ostali da se bore sa deset igrača. Od 1950. Pljevljaci su vratili staro ime “Breznik”, a tokom 1955. godine klub ponovo mijenja naziv u “Rudar”, i od tada do danas nastupa pod ovim imenom.
Barski “Mornar” baštini tradiciju “JSK Crnojević”, koji je nastao fuzijom “Crnogorskog Jadrana” (osnovan pod imenom “Željezničar”) i “Četnika” decembra 1923. godine. I prije, i u toku Drugog svjetskog rata “Crnojević” je bio aktivan, a nakon 1945. od igrača iz ovog tima nastaje naprije “Jadran”, koji mijenja ime u “Obnova”, pa u “Tempo”. Po legendi koja se prepričava u gradu pod Rumijom, ovakvom imenu kluba se usprotivio prekaljeni revolucionar Svetozar Vukmanović, riječima: “Mene niko nikad nije bio, a vas tuku đe god vas stignu – mijenjajte ime”. Tako je pod imenom “Mornar” klub zaigrao u Crnogorskoj ligi 1950. godine.
Velimir Jakić i Tempo nisu bili jedini timovi koji su dobili novo ime po istaknutim revolucionarima NOB. U Bijelom Polju je 1945. godine osnovan FK “Tršo” (nekadašnje “Bratstvo”, današnje “Jedinstvo”), koji ime duguje nadimku revolucionara Rifata Burdžovića, a u Beranama je nanovo pokrenuta “Ika”, koja je dobila naziv po predratnom fudbaleru, prvoborcu Iki Dimiću. FK “Berane” je ianče osnovano 1920. godine pod imenom “Njegoš”, a osim kao “Ika”, nastupao je od 1950. i pod imenom “Radnički”, a sve do početka devedesetih i kao “Ivangrad”.
I (zvanično) najstariji fudbalski klub Crne Gore, cetinjski “Lovćen”, osnovan juna 1913. godine, nakon 1945. je nakratko promijenio ime. Pod rogobatnim i sportskom miljeu nepojmljivim nazivom “13. jula 1941. godine” egzistirao je kratko vrijeme, nakon čega mu je vraćeno svijetlo, predratno ime. Tokom 1921. osnovan je na Cetinju i JSK “Crnogorac”, građanski orijentisan klub, veliki rival prvog kluba države. Nakon što je prokomunističkom “Lovćenu” policija zabranila rad, igrači su otišli u tim mjesnog rivala “Sloge” iz cetinjskog predgrađa Grude, i igrali značajnu ulogu u takmičenjima za prvenstvo podsaveza.
Podgorička “Budućnost” je osnovana 1925. godine, kao klub naprednih revolucionarnih snaga, nastao nakom uspjeha ekipa “ROŠK”, “Njegoš” i “Balšić”. Za čitavo vrijeme trajanja najpoznatiji crnogorski klub nije mijenjao ime. Jedino je, nakon što je policija poslije provale u organizaciji KPJ zabranila rad timu, većina igrača prešla u novoformirani klub “Crna Gora”, svojevrstan nastavak rada “Budućnosti”.
Iako se vodi da je “Sutjeska” iz Nikšića zvanično osnovana 1927. godine, tada je, u stvari, nastao “Radnički šport-klub Hajduk” iz tog grada, klub nikšićkog proletarijata. Pokrenuli su ga krojački radnici iz Mostara, a među osnivačima su bile i ostale zanatlije, nasuprot “Onogoštu”, iz istog grada, koji je bio orijentisan više građanski, i za koga su listom bili državni službenici i činovnici. Pod imenom “Sutjeska”, klub se takmiči od 1945. godine. Deset godina kasnije, mijenja ime u “Nikšić”, a 1956. ovaj se tim fuzioniše sa “Radničkim” i nastaje “Javorak”. Od sezone 1958/59. opet se zovu “Sutjeska”, i to ime i danas nose.
Prvi fudbalski šampion u nezavisnoj Crnoj Gori, “Zeta” iz Golubovaca, osnovan je 1927. godine, pod nazivom FK “Danica”, a to ime je nosio sve do 1945. godine. Od tada, pa do 1955. godine, nastupao je pod nazivom “Napredak”, a od 1955. pod današnjim imenom.
Kotorski “Bokelj” nastao je 1926. godine, a ekipa se već tri godine kasnije zbog teškoća fuzionisala sa mjesnim rivalom “Primorcem” i nastao je čuveni predratni tim Jugosloven. Tokom 1945. ponovo kreće razvoj fudbala u Kotoru, pa se osniva tim koji uzima prvobitno ime, koje i danas koristi. Izuzetak je period od 1975. do 1978. godine, kada su se zvali “Kotor”.
Jugosloven, Kotor, 1936.
