Izložba “Život, revolucija, diplomatija…”, povodom 110 godina od rođenja Vladimira Popovića Španca, otvorena je večeras u Umjetničkoj galeriji Velimir A. Leković. Otvaranju, koje je pratila i TV reportaža “Priča o Špancu”, prisustvovali su brojni predstavnici kulturnog i javnog života i građani Bara.
Pored autentičnog radnog kabineta, pred publikom su se našla dokumenta i fotografije sa diplomatskim i državničkim sadržajem, kao i lični predmeti revolucionara i diplomate jednog značajnog doba naše istorije, koji je potekao sa ovih prostora.
Legat Vladimir Popović Španac se čuva u Zavičajnom muzeju Bar od 1977. godine i čine ga: radni kabinet, odlikovanja, lični predmeti, knjige, isječci iz novina, diplome, pozivnice, fotografije, lovački pribor i trofeji, diplomatski pokloni zemalja u kojima je službovao, veliki broj Ukaza, Plaketa i Rješenja o dodjeli domaćih i stranih odlikovanja i povelja. Jedan dio ovih predmeta je izložen u stalnoj postavci Zavičajnog muzeja koja je smještena u Spomen prostoru Doma revolucije, a drugi dio se čuva u muzejskim depoima.
Veliki doprinos u očuvanju sjećanja na Vladimira Popovića dao je ugledna kulturna i politička ličnost, Marko Špadijer koji je u izdanju Matice Crnogorske i Nacionalne zajednice Crnogoraca Hrvatske, 2012. godine, objavio knjigu „Vladimir Popović Španac – biografska priča i sjećanja savremenika“.
“Vladimir Popović Španac je svojim djelom uzdigao ponos svog zavičaja u XX vijeku do granica istorijskog poštovanja”, naglasio je u uvodnom izlaganju Marko Špadijer.
Bar je, po riječima Špadijera, “znao da istakne dosljedne i hrabre borce za slobodu, pravdu, samopoštovanje i uvažavanje drugih, za svoju zemlju i narod, te je prije gotovo pola vijeka Dom kulture nazvao imenom Vladimira Popovića, a Zavičajni muzej obogatio artifaktima koji svjedoče o životnom putu ovog ponosnog Crnogorca, jugoslovenskog revolucionara, španskog borca, partizanskog generala, narodnog heroja i uglednog diplomate, čime je udaren trajni kamen kulture sjećanja. Ime Vladimira Popovića postalo je sinonim za borce iz ovog kraja koji su vratili dostojanstvo Crnoj Gori”, kazao je Špadijer dodajući da se Popović ponosio svojim porijeklom i da su Crna Gora, Bar i Crmnica bile i ostale njegove stalne ljubavi.
“Ovdje je dolazio da dopuni baterije nostalgije i vraćao se na državne poslove koji su ga, pri kraju života, sve više ispunjavale strepnjom za budućnost države koju je stvarao i ideja za koje se borio”, navodi Špadijer, zaključujući da je Vladimir Popović jedan iz plejade boraca barskog kraja koji su zaslužili da ih pamte pokoljenja i da na njihovim primjerima njeguju crnogorski patriotizam.
Direktorka JU Kulturni centar, mr Aleksandra Grabež se, otvarajući izložbu, osvrnula na biografiju slavnog revolucionara, podsjetivši da je Vladimir Popović rođen na današnji dan u Brčelima, 1914. godine.
“Napredne socijalističke ideje počeo je propagirati još u gimnazijskim danima, a već 1930. godine postao je član SKOJ-a. Bio je jedan od organizatora i rukovodilaca naprednog pokreta na Univerzitetu u Beogradu. Zbog političkog rada policija ga je proganjala i nekoliko puta hapsila. Član KPJ je postao 1932. godine. Bio je španski borac, antifašista, borac za slobodu svoje zemlje, diplomata, ministar, poslanik… Bio učesnik značajnog perioda u razvoju i afirmaciji jugoslovenske države. Ratne, i ne samo ratne zasluge, su ga protežirale u plejadu odabranih ličnosti njene istorije. Pored toga što je je bio blizak saradnik predsjednika SFRJ Josipa Broza Tita, uspješan političar i diplomata, Vladimir je bio harizmatičan čovjek, odan bližnjima, svojoj zemlji i svojim idealima”, navela je Grabež.
Danas jedna važna institucija kulture u Baru, s ponosom nosi ime Vladimira Popovića Španca. Zdanje je otvoreno 1973. godine, a u parku ispred zgrade postavljena je i njegova spomen bista, rad vajara Đoka Crnčevića, poznatog umjetnika iz Vladimirovog rodnog kraja.
“Postavka evocira uspomenu na velikana koji je potekao sa naših prostora u želji da osjetimo samo dio odgovornosti koju je Vladimir dijelio sa svojim narodom u kompleksnom poslijeratnom periodu boraveći na najistaknutijim društvenim i diplomatskim pozicijama”, kazala je Grabež, pozivajući prisutne “na putovanje kroz vrijeme kojem je pripadao Vladimir Popović Španac”.
“Vladimir Popović Španac bio je čovjek odluke i odgovornosti, čovjek koji je ostavio trag. Živio je život pun zanosa i ideala, nosila ga je ideja o pravednijem i boljem svijetu”, stoji, između ostalog, u propratnom tekstu kataloga izložbe koji je pročitala moderatorka večeri Nikoleta Dabanović, a koji su priredili istoričarka Draginja Radonjić, kustoškinja legata i dr Milun Lutovac, teoretičar savremene umjetnosti.
Tokom otvaranja postavke, prikazana je i TV reportaža “Priča o Špancu”, urednika Milorada Radetića snimljena i emitovana 1987. godine, rađena povodom Dana internacionalnih brigada, u produkciji TV Titograd. Reportažu je digitalizovala Crnogorska kinoteka, a materijal je prvi put prikazan široj javnosti.
