Ustavnom sudu Crne Gore upućena je inicijativa za ocjenu ustavnosti i zakonitosti i stavljanje van snage djelova Pravilnika o uslovima i kriterijumima za ostvarivanje prava na korišćenje komunalnog veza za plovila u barskoj marini, i pratećeg javnog poziva kojima se, kako se navodi, diskriminišu građani Crne Gore po osnovu prebivališta.
U inicijativi, a potom i urgenciji za postupanje, koju je u ime desetak dosadašnjih korisnika vezova podnio 16. decembra advokat Miljan Knežević, ističe se da će zbog spornih članova 3 i 5 Pravilnika i aktuelnog Javnog poziva za podnošenje zahtjeva za ostvarivanje prava na komunalni vez, koji je završen juče, biti diskriminisani i sami Barani.
Takav stav se temelji na činjenici da će prednost za zaključivanje ugovora imati oni koji su „duže stanovnici“ tog grada, dok to pravo u potpunosti gube građani drugih opština, bez obzira koliko dugo su bili na vezu, na lokaciji koja je u državnom vlasništu, a ima ih koji tu uslugu koriste od 1991. godine.
Uporedo, pored inicijative, podnijet je i zahtjev da se, dok Ustavni sud ne odluči o inicijativi, obustavi izvršenje i rangiranje kao i zaključenje ugovora na osnovu javnog poziva, jer bi u protivnom, prema ocjeni podnosilaca inicijative i zahtjeva, nastupila šteta po sadašnje korisnike veza, koji će biti prinuđeni da istekom godine plovila izvade iz mora i smjeste ih kud znaju.
Novi pravilnik i na njemu temeljen javni poziv objavljeni su 5. decembra, bez ranije najave da će se kriterijumi drastično mijenjati, a istekao je juče u 14 sati, nakon čega je predviđeno da komisija u roku od pet dana rangira ponude i sklopi ugovore sa novim korisnicima vezova.
„Na ‘komunalnim’ vezovima vrši svojevrsno javno pravna ovlašćenja, zbog čega dijapazon propisa koje mora poštovati je mnogo veći (a što sve u konkretnom prekršeno)“, stoji, između ostalog, u obraćanju Ustavnom sudu
„Kako je prebivalište odnosno sjedište u opštini Bar primarni i diskvalifikatorni uslov koji se mora ispuniti, svi oni koji nijesu iz Bara ne mogu učestovati u postupku po Javnom pozivu, zbog čega im 31. 12. 2024. godine, prestaje pravo korišćenja veza, nakon čega moraju ukloniti plovilo sa komunalnog veza. Pojedini dosadašnji korisnici veza nijesu u mogućnosti da to urade zbog tehničkih specifičnosti, koji traže veću organizaciju i logistiku za izmještanje plovila iz barske marine na neki drugi vez (u čemu je Crna Gora deficitna) ili na kopno što opet povlači druge poteškoće u vidu obezbjeđenja adekvatnog prostora i transporta“, navodi se u inicijativi.
U obrazloženju podnosioci ukazuju da je Akcionarsko društvo Marina Bar iz Bara, koja gazduje i određenim brojem komunalnih vezova u barskoj marini, koji su u vlasništvu Države, prvi put, nasuprot dosadašnjoj višedecenijskoj praksi, ustanovila nova pravila za ostvarivanje prava na korišćenje komunalnih vezova.
Ističe se da su pravila „neustavna i diskriminatorna i njima se svjesno i namjerno ugrožavaju/eliminišu dosadašnji korisnici komunalnih vezova, koji nijesu stanovnici opštine Bar ili koji su to skorije postali“.
Navodi se da diskriminacija nastupa zbog činjenice da su članom 3 Pravilnika ustanovljena nova diskriminatorna odredba kojim je predviđeno da pravo na komunalni vez može ostvariti fizičko i pravno lice koje ima prebivalište, odnosno sjedište na teritoriji opštine Bar, u istoj formulaciji prenosi u 2. odjeljak Javnog poziva – Uslovi za ostvarivanje prava na korišćenje komunalnog veza.
Ocjenjuje se da se članom 5 navedenog pravilnika, sprovodi dodatna diskriminacija i to samih žitelja Bara, kroz kriterijum: „Trajanje prebivališta, odnosno sjedišta podnosioca zahtjeva na teritoriji opštine Bar za svaku navršenu godinu neprekidnog prebivališta, odnosno sjedišta posmatrano uzastopno unazad od dana podnošenja zahtjeva“.
U okviru toga, kako se ističe da novi stanovnici Bara, do pet godina prebivališta, boduju se sa pet bodova, oni od 5-10 godina neprekidnog prebivališta – 10 bodova, a oni preko 10 godina boduju sa 15 bodova.
Ističe se da AD „Marina Bar“, na svojim „komercijalnim“ vezovima može obligacioni odnos da zasniva s kim i kako hoće.
„Moji vlastodavci su svi dugogodišnji, a mnogi i višedecenijski korisnici vezova, koji su to postali kupovinom čamaca od tih istih Barana, u trenutku kada je samo Opština Bar gazdovala tim vezovima, što se sve da provjeriti. Isti su svake godine produžavali ugovor o korišćenju komunalnog veza, isprva sa Opštinom Bar, poslije sa AD Marina Bar, na način što su iz godine u godinu dostavljali potrebnu dokumentaciju, isprave i plaćali cijenu koštanja. Od 1991. godine, od kada je moj najstariji vlastodavac postao korisnik komunalnog veza, pa do danas, se ništa nije promjenilo u javno-pravnom interesu. Dakle nije nastupila neka nova javno-pravna, bezbjednosna ili slična situacija koja bi u skladu sa nacionalnim interesom opravdala ovo ‘sužavanje’ kruga korisnika samo na Barane“, kaže se u inicijativi koju je podnio Knežević.
Ističe da je barska marina javno mjesto, dostupno svima, a da je katastarska parcela br.5736/2 KO Novi Bar, na kojoj se u većini nalaze komunalni vezovi, državna imovina, dok je AD Marina Bar u državnom vlasništvu, dok su barska luka i marina građeni novcem poreskih obveznika države.
„Predmetna diskriminacija korisnika komunalnih vezova koji nijesu iz Bara bila bi jednaka hipotetičkoj situaciji, da se građanima Bara ili koje druge opštine uskrati pristup javnoj zdravstvenoj ustanovi koja se nalazi u Podgorici jer nijesu žitelji Podgorice, ili da im se spriječi pristup na plaži u Ulcinju ili zakup plaže“, kaže se između ostalog u inicijativi.
Sa druge strane, kako se dodaje, odredba člana 5 sa „vrednovanjem“ samih Barana, po starini, „nije zabilježena nigdje u uporednom pravu, niti primjerena istoriji i duhu ove nacije“.
„Stiče se utisak da su navedene odredbe ciljane i namjerno ovako postavljene, kako bi neki novi pojedinci profitirali na komunalnim vezovima“, kaže se u inicijativi.
Dodaje se da AD Marina Bar, na svojim komercijalnim vezovima može obligacioni odnos da zasniva s kim i kako hoće.
„Na komunalnim vezovima vrši svojevrsno javno pravna ovlašćenja, zbog čega je dijapazon propisa koje mora poštovati mnogo veći (a što je sve u konkretnom prekršeno)“, stoji, između ostalog, u obraćanju Ustavnom sudu.
