Bibliografija „Muzika u staroj crnogorskoj periodici“ autora prof. dr Senada Gačevića predstavljena je sinoć publici na platou ispred Dvorca kralja Nikole, u okviru Književnog programa festivala „Barski ljetopis“.
Kroz 2.829 bibliografskih jedinica, ova knjiga pruža saznanja o državničkim, kulturnim, edukativnim i prosvetiteljskim sadržajima koji suod 1871. do 1943. notirali, pratili i afirmisali muzičku umjetnost u Crnoj Gori, slijedili njen razvojod osnivanja pjevačkih društava do profesionalni ansambala imuzičkih škola. Ovaj rukopis ima za cilj da olakša radbudućim istraživačima muzičke tradicije, razvoja muzike i muzičkog nasljeđa u Crnoj Gori.
„Tekstovi iz stare crnogorske štampe, popisani hronološki i pedantno, vode kroz važne, muzikom proslavljene datume članova dinastije Petrović, prate školovanje budućih crnogorskih pedagoga ikompozitora, rad Špira Ognjenovića, Antuna Šulca, Davorina Jenka i drugih autora zaslužnih za muziku na dvoru i vannjega. U odnosu na vrijeme u kojem žive umjetnici čiji rad čitalac upoznaje, vidi se da je i te kako poklanjana pažnja školovanju kadra, da su se i domaći umjetnici i izvanjci borili protiv predrasuda i vjetrenjača, ali da smo bili dio Evrope znajući svoje mogućnosti i potencijale“, kazala je moderatorka večeri, muzička kritičarka Tijana Jovović poručujući da bibliografiju „Muzika u staroj crnogorskoj periodici“ vrijedi imati u biblioteci jer će se poslije nje otvoriti putevi za dalja istraživanja i čitanja.
Prof. dr Senad Kazić, dugogodišnji dekan i profesor na sarajevskoj Muzičkoj akademiji, muzikolog i recenzent knjige, ovu bibliografiju smatra „epohalnim izdanjem“, naglašavajući da je muzika važna za istoriju jednog naroda jer dokazuje njegovu postojanost u turbulentnim vremenima.
„U glasilima koja su postojala u to vrijeme s vremena na vrijeme su se pojavljivali razni članci o muzičkim događajima. Tako, recimo, saznajemo da je na Cetinju u drugoj polovini XIX vijeka postojala prodavnica muzikalija, početkom XX vijeka reklamiran je prvi gramofon, crkveno muzičko pjevanje postalo je obavezan predmet u Đevojačkom institutu… može se pratiti i osnivanje muzičkih društava koja su u XIX i prvoj polovini XX vijeka bila veoma značajna, ali i proslava stogodišnjice smrti Ludviga Van Betovena. Knjiga je puna detalja, ima tu ozbiljnih koncerata, opera kao i podaci o prvom radio-prenosu jednog muzičkog događaja“, pojašnjava prof. dr Kazić potencirajući značaj ovog djela.
„Autor je uložio ogroman trud da sakupi sve bibliografske podatke dostupne do ovog momenta, sredi ih po naučnim standardima,sačuva u knjizi i na taj način muzikolozima i svima koji žele da pišu članke iz vremena istorije muzike u Crnoj Gori, omogući da na jednostavan način i za kratko vrijeme dođu do podataka koji ih interesuju. Mladim istraživačima je ovo bitno za profesionalnu karijeru, a Crnoj Gori je važno da se piše o njenoj istoriji. Ovo će djelo rezultirati Istorijom muzike u Crnoj Gori, to je sljedeći korak“, zaključuje recenzent bibliografije.
Prof. dr Senad Gačević je prvi student kompozicije na titogradskoj Akademiji koji je usavršavanje nastavio u Rusiji a završio u klasi prof. Željka Brkanovića iz Zagreba. Poslije postdiplomskih studija nastavlja rad na Muzičkoj akademiji gdje je danas redovni profesor, a tokom četrdesetgodina karijere dobitnik je najviših državnih priznanja – Oktoih, Trinaestojulska nagrada, Decembarska nagrada grada Podgorice. Posljednjih decenija radi i na očuvanju crnogorske muzičke baštine. Zajedno sa profesorom Kazićem, autor je vrijednih zbirki koje su sabrale mnoga blaga crnogorske muzike. Iznenađen je, kaže, količinom građe na koju je naišao.
„Sačekao me veći broj podataka nego što sam očekivao. Značajan period je pokriven i to su jedini izvori na osnovu kojih možemo da detektujemo zbivanja, formiranje i razvoj institucija u Crnoj Gori. U periodici se oslikavao realni život crnogorske muzike i muzičara, ećina događaja je vezana za Cetinje ali me iznenadilo koliko tih dešavanja ima i u drugim sredinama, mada je uočljiva njihova međusobna različitost u odnosu na količinu evropskog uticaja. Kralj Nikola je razumijevao da je potrebno da se na Cetinju počnu dešavati evropske stvari i shvatao da je muzika tu jedan od glavnih faktora. Bio je pisac, znao je da je prepreka jezik, te da je muzika najbolji i najbrži način komunikacije“, ističe Gačević otkrivajući i jedan, po sopstvenim riječima, „ekskluzivitet – da je pronašao ogroman broj kompozicija, preko 2.000 stranica muzike koja je nastala u Kraljevini Crnoj Gori ili raznim povodima vezanim za kralja i kraljevsku porodicu, te da sav taj vrijedan materijal čeka naučnu umjetničku valorizaciju“.
U duhu atmosfere koja je na mjestu održavanja sinoćnje promocije vladala krajem XIX i početkom XX vijeka, publika je čula Polku Milenu Špira Ognjenovića i Marš kralja Nikole Rudolfa Slepingera, obje u aranžmanu prof. Gačevića, koje je na harmonici izveo instrumentalista i pedagog u ŠOMO „Petar II Petrović Njegoš“, prof. Safet Drljan.
