Današnje zasijedanje lokalnog parlamenta zakazano je po hitnom postupku, a na Dnevnom redu je bila samo jedna tačka – Predlozi za izmjenu Nacrta Prostornog plana Crne Gore do 2040. godine na osnovu mišljenja nadležnih organa lokalne uprave – sekretarijata, kao i zahtjeva građana Bara iznijetih na Javnoj raspravi održanoj 12. marta ove godine, u sali SO Bar. Sjednici su, osim 20 odbornika, prisustvovali i predsjednik, potpredsjednik i Glavni administrator Opštine, starješine organa lokalne samouprave i lokalnih službi, kao i direktori ustanova čiji je osnivač Opština.
Sa radnom verzijom primjedbi na nacrt Prostornog plana Crne Gore, koje će biti upućene Ministarstvu prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine, odbornike je upoznala Suzana Crnovršanin. Primjedbe se, između ostalog, odnose na nekontrolisano širenje građevinskog područja naselja, izgradnju LNG terminala u lučkom akvatorijumu, trase novih saobraćajnica koje zauzimaju veliki dio (uglavnom ruralnog), područja Bara, proširenje deponije “Možura” i devastaciju prostora i obale u zoni Morskog dobra.
Crnovršanin je podsjetila da Nacrt, kad je u pitanju opština Bar, definiše građevinsko područje naselja duž cijele obale i u kompletnom zahvatu GUR-a Bara. Bez ikakvih drugih namjena, što bi trebalo dodatno analizirati, s obzirom da građevinsko područje naselja predstavlja izgrađeni i uređeni, kao i neizgrađeni dio tog naselja predviđen planskom dokumentacijom za njegov razvoj.
“Priobalni dio opštine Bar ima pet prostornih zona – Mišiće, Sutomore, Stari i Novi Bar, Pečurice sa lokalnim centrima i mrežom naselja koja im gravitiraju, kao i dominantno linearnu urbanizaciju duž obale, što ne bi smjelo da podrazumijeva nekontrolisano širenje građevinskog područja naselja. Takav koncept je”, pojašnjava Crnovršanin, “u suprotnosti sa principima prostornog razvoja definisanim u poglavlju 1.3, Opšti ciljevi – prioriteti i strateška usmjerenja prostornog razvoja Crme Gore”.
Primjedbama se ukazuje na neophodnost kontrole širenja urbanih područja, obezbjeđivanje komunalne opremljenosti urbanih i ruralnih naselja, kao i analizu i davanje smjernica za korigovanje granica zona posebnih namjena (Morskog dobra i NP Skadarsko jezero) i zaštićenog područja prirode “Katič” koje su u koliziji sa postojećom planskom dokumentacijom i onemogućuju sprovođenje planskog dokumenta i prethodno stečene ugovorne obaveze investitora i Opštine Bar.
“Kapacitete Luke Bar bi trebalo optimizirati planiranjem odgovarajućih terminala i posebnu pažnju posvetiti smjernicama za razvoj Slobodne zone Luke Bar”, kazala je Crnovršanin, osvrnuvši se i na potencijalnu izgradnju LNG terminala.
“S obzirom da je LNG terminal naišao na negativan stav i veliki otpor javnosti, neophodna je sveobuhvatna analiza opravdanosti njegove izgradnje, imajući u vidu veliki hazard koji predstavlja u IX seizmičkoj zoni, kao i činjenice da Pariški sporazum predviđa prestanak upotrebe fosilnih goriva do 2050. godine i da Crna Gora nema gasovod i nije zavisna od upotrebe gasa”, pojašnjava Crnovršanin.
U primjedbama se ukazuje i na činjenicu da budući saobraćajni koridori obuhvataju veliku površinu, posebno ruralnog područja, te da moraju biti jasno definisani uz davanje prioriteta izradi idejnih rješenja primarne infrastructure, kako bi se taj prostor mogao osloboditi za dalji razvoj.
“Evidentna je i zavisnost razvoja i valorizacije Luke Bar i svih vidova turizma od saobraćajne infrastructure, ali saobraćajnice treba pažljivo i kvalitetno planirati, naročito na područjima koja se valorizuju kroz turističku namjenu”, kazala je Crnovršanin, dodajući da je proširenje deponije “Možura” potrebno planirati adekvatno potrebama za planirani razvoj, a u zoni Morskog dobra neophodno spriječiti devastaciju prostora i obale, uz predlaganje odgovarajućih mjera zaštite u smislu ograničenja intervencija, posebno u kupališnom prostoru.
Odbornicu Feridu Peročević (URA) je zanimalo zašto je sjednica zakazana po hitnom postupku, da li je komisija za izradu Prostornog plana zahtijevala da SO Bar usvaja dokument i predloge na Nacrt i ko je inicijator XVIII sjednice, predsjednik Opštine ili predsjednik Skupštine.
Predsjednik SO Bar, Branislav Nenezić je kazao da je on inicijator sjednice, te da je zauzet stav da se SO Bar i Opština Bar izjasne i upute inicijativu prema ministratsvu.
“Sjednica je najavljena 12. marta, sa ciljem ukazivanja na ključne probleme koji su se čuli na Javnoj rspravi, a prema nadležnom ministarstvu su već upućeni brojni zahtjevi. Predložena su dva zaključka, materijal je u izradi. Ovo je zahtjev građana Bara i ovo je naša obaveza kao predstavnika građana Bara”, istakao je Nenezić.
Odbornik Momčilo Leković je, kaže, “očekivao skupštinski materijal, a ne dva zaključka, i nije mu jasno zašto se vrši selektivnost, kad je logično da svi predlozi sa Javne rasprave i nadležnih opštinskih službi idu prema ministarstvu.
Odbornik Aleksandar Lekić (Pokret za promjene) je ukazao na važnost sjednice, ali i na činjenicu da je skupštinski materijal kasnio.
“Blagovremeno dostavljeni skupštinski materijal je neophodan radi boljeg upoznavanja sa temom. To je bitno i u skladu je s Poslovnikom a, što se zaključaka tiče, morali bismo ispred sebe da imamo na uvid i Memorandum koji se u jednom od njih spominje”, naveo je Lekić dodajući, u nastavku, da nema ništa sporno u činjenici da Baru nije neophodan LNG termnal.
Radomir Novaković (Biram Crnu Goru) smatra da diskusija oko tema značajnih za Bar i njegovu budućnost nije potrebna, “pitanje je”, kaže, “ponašanje predsjednika SO i njegov odnos prema odbornicima u kojem one opozicione, uvažava ‘po potrebi’”. Novaković smatra i da odbornici treba da imaju drugačiji odnos prema predsjedniku Skupštine, te da prisustvuju sastancima Kolegijuma na kojima se raspravlja o važnim pitanjima. S druge strane, po riječima Novakovića, Skupština Crne Gore je mjesto koje treba da ujedini sve poslanike iz Bara, bez obzira kojoj političkoj partiji pripadaju, kad je interes Bara u pitanju.
Nikica Purlija (DPS) je najprije podsjetila odbornike na Deklaraciju o životnoj sredini, na osnovu koje je Crna Gora postala ekološka država, potencirajući na raspravi o dokumentima koji su od sudbonosnog značaja za Bar i koje je neophodno poštovati ukoliko stremimo ka pravnoj državi.
“Ovdje su se uvijek donosile odluke u interesu grada Bara i njegovih građana, a koje ne zaslužuju da se dijelimo politički”, smatra Purlija ukazujući na neophodnost čuvanja životne sredine s posebnim naglaskom na zaštitu i očuvanje crmničkih vodoizvorišta, čemu treba pristupiti sa većim stepenom ozbiljnosti.
Odbornica Milena Božović (Biram Crnu Goru) je istakla veliki značaj Prostornog plana Crne Gore, kao najvažnijeg strateškog planskog dokumenta kojim se određuju državni ciljevi i trasira put razvoja Crne Gore do 2040. godine. Božović smatra da je prezentacija Plana na Javnoj raspravi 12. maja, bila uopštena i nije usko i detaljno razrađivan plan grada Bara. Ona vjeruje da će zaključci koji se usvoje skrenuti pažnju planerima na izmjenu teksta, najprije zbog postizanja balansa između razvoja i zaštite, uz sprovođenje mjera za ublažavanje negativnog uticaja na prostor i životnu sredinu.
Vesna Drašković (DPS) smatra da građani nemaju dovoljno informacija kad je potencijalna izgradnja LNG terminala u pitanju. Po njenim riječima, vidna je zabrinutost Barana, koji su, na Javnoj raspravi uglavnom bili protiv njegove izgradnje. Drašković je pozvala odbornike da ne budu oponenti, da se ujedine, zauzmu zajednički stav, koji je u interesu grada, jer je u pitanju dobrobit Bara u budućnosti.
Odbornik Momčilo Leković (Demokrate) je podsjetio na februar 2020. godine i riječi tadašnje ministarke ekonomije, Dragice Sekulić, koja je kazala da će Luka Bar biti baza za distribuciju tečnog gasa, dodajući da su pokretane i radionice na tu temu, navodeći da javnih rasprava niti protivljenja od strane poslanika u to vrijeme nije bilo. Osvrnuo se i na nedavnu Javnu raspravu tvrdeći da se LNG terminal u Prostornom planu naznatno spominje, nakon čega je predložio raspisivanje referenduma na temu izgradnje LNG terminala.
Asim Andrić (DPS) je u ime Odborničkog kluba ukazao na važnost teme, uz žaljenje što joj odbornici nisu u potpunosti posvećeni “već se bave drugim beznačajnim pitanjima”.
Radomir Novaković (Biram Crnu Goru) predlaže da se donesu zaključci, ali da se rasprava na ovako značajnu temu mora pokrenuti na državnom nivou, zaključivši da je ono što je rekla Crnovršanin riječ struke, a da su zaključci politika.
Andrea Marstjepović (DPS) smatra da dokument kakav je Prostorni plan Crne Gore zahtijeva širu raspravu, pozivajući odbonike da u obzir uzmu sve primjedbe i pošalju jedinstvenu poruku obrađivačima.
Milan Nešković (Demokrate) ne smatra ozbiljnom situaciju u vezi sa potencijalnom izgradnjom terminala, te ne razumije ni hitnoist sazivanja sjednice.
“Imali smo dovoljno vremena za sazivanje sjednice i za obezbjeđivanje materijala”, kazao je Nešković podsjetivši da Prostorni plan donosi Skupština Crne Gore, te da su lokalnim odbornicima, u tom smislu, “vezane ruke” za donošenje akta za koji nisu nadležni.
“To nema pravno dejstvo, nije obavezujuće i ne vidim svrhu održavanja sjednice”. Što se LNG terminala tiče, Nešković ga smatra opavdanim zbog otvaranja novih radnih mjetsa, većeg pretovara…
Darko Janković (Demokrate) je mišljenja da mnogo puta spominjani Memorandum nije obavezujući, već se u njemu spominje mogućnost da će doći do realizacije plana. Smatra da je neophodna procjena uticaja na životnu sredin, ali i ukazuje na pozitivne strane postojanja LNG terminala u Baru. Janković procjenjuje da bi referendum bio pravo rješenje kad je terminal u pitanju “jer odbornici ne treba da glasaju u ime 35000 stanovnika Bara”.
U drugom krugu rasprave, Aleksandar Lekić (PzP) napominje da je Prostorni plan podložan izmjenama i dopunama, da nije završen, te zakazivanje sjednice smatra opravdanim uz ukazivanje na tri ključna razloga koji ne idu u prilog gradnji LNG terminala u Baru.
“Postoji opasnost za stanovništvo, ima negativan uticaj na životnu sredinu, uz to, Crna Gora nije zavisna od upotrebe prirodnog gasa”, jasan je Lekić. Momčilo Leković (Demokrate) je stava da ako pomenuti predlog dođe na Vladu i ako ih stručnjaci ubijede da nije u interesu grada Bara, glasaće protiv, odnosno “uvijek za ono što je u interesu grada”.
Još jednom je riječ uzeo predsjednik SO Bar, Branislav Nenezić navodeći podatke struke koji ukazuju na činjenicu da Crna Gora nema gas, već bi morao da se uvozi, kao i da ne postoji mogućnost bezbjednog skladištenja tečnog gasa.
“Ne govorimo o livadi, već o obali Volujice koja bi bila skraćena 60 metara u operativnoj fazi, pa nijedan brod dužine 250 metara ne bi mogao da uđe u luku, što znači da se tom izgradnjom dovodi u pitanje poslovanje Luke Bar. Mi nemamo infrastrukturu, već bismo bili prepumpna stanica, a sve je objašnjeno na sajtu firmi koje su radile na projektovanju LNG terminala u Baru”. Nenezić svoje tvrdnje potkrjepljuje podatkom da konsultacije u vezi sa izgradnjom terminala Crnoj Gori radi firma iz Drača a, s druge strane, Albanija nije dozvolila izgradnju LNG terminala u luci Porto Romano.
“Memorandum o razumijevanju je potpisao tadašnji premijer ove države, veliki broj koraka je urađen, upravo na osnovu tog memoranduma imamo LNG terimnal u prijedlogu Prostornog plana. Potpisali smo rezoluciju kojom se do 2050. godine ukidaju fosilna goriva … Isplativost ne postoji. Ako će, po riječima ministra Mujovića, LNG sjutra da služi za zeleni vodonik, zašto ne idemo odmah na to, a imamo potencijala, pita Nenezić dodajući da (ne) čudi što je izabran upravo Bar za gradnju terminala. U Luci se pretovaraju bakar, cink, olovo, staro željezo, amonjim-nitrat, sirćetna kiselina… Imamo kontejnerski terminal za generalne terete, imamo kruzere, hoćemo li sve to da dovedemo u pitanje radi pretakanja plina? Treba da damo luku da bi neko ubirao prihode, a da Crna Gora bude samo kanal distribucije”, naglasio je Nenezić.
Darko Janković (Demokrate) se ne slaže sa konstatacijama Nenezića za šta je imao svoje argumente, a Radomir Novaković (Biram Crnu Goru) je pitao da li je zakazivanje sjednice bilo neophodno po hitnom postupku, je li za predsjednika Skupštine porazan broj prisutnih odbornika i gdje su sekretari i opštinski funkcioneri, kad je ovako važna tema u pitanju, a po Poslovniku su u obavezi da budu tu, kako tvrdi Novaković.
“Baru su potrebne investicije a ne politika, ovo je bitna tema, a kakav je odnos prema gradu i predsjedniku Skupštine vidimo na djelu. Elementarno političko dostojanstvo zaslužuje da tu budu resorni sekreatri opštinskih sekretarijata i funkcioneri lokalne samopurave”, kazao je Novaković.
Nenezić se slaže da je poražavajuća činjenica da svih 37 odbornika koji predstavljaju oko 30.000 gtrađana nisu u sali. Što se tiče funkcionera, pravda ih činjenicom da je radni dan, uz konstataciju da je svaki od njih je opravdano odsutan, ali i dobro informisan vezano za ovu temu.
Nikica Purlija (DPS) je predložila da se u Zaključku u kojem se pominje trasa auto-puta Podgorica – Bar doda “do Luke Bar”, a da se na mjestu gdje se pominju prirodna bogatstva navedu vodoizvorišta.
Omer Vukić (SDP) predlaže da se u zaključcima umjesto “nadležno ministarstvo” navede tačan naziv “Ministarstvo prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine”, kao i da se navede broj i datum potpisivanja Memoranduma. Predsjednik SO Bar, kao predlagač, je usvojio preporuke.
Sa 22 glasa “za” i jednim “protiv” prihvaćen je Zaključak da “Ministarstvo prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine povuče prijedlog da se u Prostornom planu Crne Gore nađe lokacija za LNG terminal i Termoelektranu “u ili blizu Luke Bar”, kako je predviđeno Memorandumom o razumijevanju potpisanom između Vlade Crne Gore, koju je predstavljao tadašnji premijer Dritan Abazović i američkih kompanija “Enerflex Energy Systems” i “Wethington Energy Innovation,” a koji je potpisan suprotno važećem Prostornom planu Crne Gore, suprotno GUP-u Bar, suprotno Zakonu o javnim nabavkama, suprotno Zakonu o planiranju prostora i izgradnji objekata, suprotno Strategiji razvoja pomorske privrede, Strategiji razvoja opštine Bar i Strategiji razvoja turizma u opštini Bar”.
Zahtjev da Ministarstvo prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine uradi detaljnu studiju lokacije po pitanju trase auto-puta Podgorica – Bar, kojom bi bila uzeta u obzir činjenuca o potrebi zaštite, odnosno spriječena uzurpacija i devastacija potencijala nekoliko crmničkih sela i bilo dovedeno u pitanje kulturno, arhitektonsko, arheološko, privredno i prirodno bogatstvo ovog kraja, usvojen je sa 23 glasa “za”.
Na predlog odbornika Asima Andrića (DPS) sa 22 glasa “za” usvojen je zahtjev da se Ministarstvu prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine i obrađivačima Prostornog plana Crne Gore do 2040. godine predloži da se kroz taj planski dokument u potpunosti isključi mogućnost davanja novih koncesija za detaljna geološka istraživanja i eksploataciju mineralnih sirovina kamenoloma na prostoru opštine Bar.
Nenezić je pojasnio da na sjednici nije donešena odluka, već preporuka, odnosno, molba prema nadležnom ministrastvu i Vladi Crne Gore da Bar treba da se razvija na potpuno drugačiji način, a ne u pravcu nečega što će služiti tuđim interesima.
