Crnogorski drumovi nastavljaju da odnose živote. U svega nekoliko dana krajem 2023. godine na našim putevima poginulo je čak sedam osoba. Za čitavu godinu 77, što je crni rekord za posljednjih sedam godina. Docent Mašinskog fakulteta dr Boško Matović autor je prve mape opasnih dionica i raskrsnica na crnogorskim putevima.
On je, nakon višemjesečnog istraživanja, napravio prvu crnogorsku mapu opasnih dionica na crnogorskim putevima, kao i mapu najrizičnijih raskrsnica na kojima se iz godine u godinu bilježi najveći broj nezgoda.
Sa namjerom da se domaćoj javnosti i svim učesnicima skrene pažnja i ukaže na opasne dionice, na Mašinskom fakultetu kreirana je WebGIS aplikacija na kojoj su mapirane sve rizične dionice sa saobraćajnim nezgodama u periodu 2020-2022. godine.
Kada je u pitanju Bar, na raskrsnici Ulice Jugoslovenske narodne armije (M-1) – Ulice Kraljice Jelene Anžujske (kod nadvožnjaka) zabilježeno je 25 nezgoda od čega je jedna sa poginulima i deset sa povrijeđenim. Na visokom devetom mjesto je raskrsnica na Virpazaru. Odmah za njom je ukrštanje Bulevara Revolucije i Bulevara dinastije Petrović (kod Arome).
“Na mapi su prikazane opasne dionice (linije zelene boje = najmanji rizik; linije crvene boje = najveći rizik) i opasne raskrsnice (krugovi narandžaste boje; najmanji krug= najmanji rizik; najveći krug = najveći rizik). Pored toga, mapa daje prikaz lokacija saobraćajnih nezgoda, kao i podatke o nivou opasnosti za svaku dionicu i raskrsnicu na magistralnim i regionalnim putevima u Crnoj Gori”, kaže Matović.
Mapa je nastala je kao proizvod saradnje Mašinskog fakulteta i Ministarstva saobraćaja i pomorstva, Ministarstva unutrašnjih poslova i Uprave za saobraćaj.
„Aplikacija omogućava da se vizuelizuju podaci o lokacijama saobraćajnih nezgoda, kao i opasnih dionica i raskrsnica na državnim putevima u Crnoj Gori. Ovo omogućava svim zainteresovanim subjektima da saznaju koja mjesta su posebno opasna i gdje treba da obrate pažnju. Učesnicima u saobraćaju da budu informisani i prilagode ponašanje u saobraćaju, a donosiocima odluka da preuzmu određene preventivne mjere“, objašnjava Matović.
On ističe da je analizom saobraćajnih nezgoda na ovim dionicama utvrđeno je da ponašanje učesnika u saobraćaju, kao što su brza vožnja i nepropisno preticanje čine radnje koje najčešće dovode do saobraćajnih nezgoda sa teškim posljedicama, ali da je osim toga Uprava za saobraćaj je tokom 2023. godine angažovala stručnjake iz oblasti saobraćaja i građevine da terenskim radom ocijene i potencijalni doprinos puta.
„Prepoznati su neki od problema kao što su nedostaci zaštitnih ograda, dotrajale oznake na kolovozu i saobraćajna signalizacija, neadekvatno regulisanje saobraćaja. Na osnovu izvještaja koje su sačinili stručnjaci, Uprava za saobraćaj treba da izradi projekte koji će eliminisati ove probleme putne infrastrukture. Ova rješenja nisu trenutna i potrebno je određeno vrijeme za realizaciju inženjerskih mjera“.
Iz Uprave policije navode ovih dana da je vodeći uzrok saobraćajnih nezgoda sa smrtnim posljedicama neprilagođena brzina, a iza toga stoje različiti uticaji korišćenja alkohola i psiho-aktivnih supstanci, zatim umor i stres, ali drugi razlozi izostanka adekvatne koncentracije.
I Matović dodaje da, nedvosmisleno, naučna literatura ukazuje da je faktor čovjeka uključen u više od 90% saobraćajnih nezgoda. Međutim, zaključuje da je potrebno je uzeti u obzir činjenicu da je kapacitet čovjeka ograničen i da su učesnici u saobraćaju skloni greškama.
„Stoga, potrebno je graditi takve puteve da u slučaju čovjekove greške umanje ili eliminišu teže posljedice. Na ovom konceptu se zasniva paradigma tzv. “opraštajućih puteva”, tj. onih koji opraštaju greške učesnika u saobraćaju.
Upravo je izgradnja auto-puta “Princeza Ksenija” pravi primjer kako kvalitetna putna mreža direktno utiče na smanjenje rizika u saobraćaju.
Važno je napomenuti da još uvijek Vlada nije usvojila Strategiju poboljšanja bezbjednosti u drumskom saobraćaju za period od 2023. do 2030. godine s Akcionim planom za period 2023-2024, koja predviđa niz aktivnosti, ali i odgovornost subjekata u sistemu bezbjednosti saobraćaja.
„Bez organizovanog pristupa svih institucija nije moguće uticati na smanjenje saobraćajnih nezgoda i njihovih posljedica, jer u suprotnom učešće u saobraćaju će i dalje biti “rulet na četiri točka” na crnogorskim putevima”, zaključuje Matović.
Prema podacima MUP-a tokom proteklih osam godina poginulo je 476 lica, pri čemu 77 u 2023. godini, 73 u 2022. godini, 55 u 2021. godini, 48 u 2020. godini, 47 u 2019. godini, 48 u 2018. godini, 63 u 2017. godini, i 65 u 2016. godini.
Takođe, za 11 mjeseci 2023. godine, zaključno sa 30. novembrom, dogodile su se i 6.052 saobraćajne nezgode u kojima su teško povrijeđene 534 osobe, a lakše je povrijeđeno 2.345 osoba.
