Sinoć je, u Dvorcu kralja Nikole, povodom 111 godina Željeznice Crne Gore i 60 godina od otvaranja pruge Titograd-Bar, otvorena izložba fotografija sa tematom ovih važnih događaja, autora Josipa Webera.
Postavku su organizovali Željeznička infrastruktura Crne Gore i Kulturni centar Bar, uz podršku kompanija Željeznički prevoz, “Montecargo”, Održavanje željezničkih voznih sredstava i Uprave za željeznice Crne Gore, kao i Opštine Bar i osnovne škole “Jugoslavija”. Izložbu je otvorio predsjednik barske Opštine Dušan Raičević.
Stotinu jedanaest godina Željeznice Crne Gore i šezdeset godina pruge Titograd-Bar obilježeno je u Baru, gradu koji je imao prvu željezničku prugu u knjaževini Crnoj Gori, 1908. godine.
“Zato nam je posebno drago što se ovaj program održava u našem gradu, u Zavičajnom muzeju, koji posjeduje značajan materijal – fotografije, ugovore i druga dokumenta kojim baštinimo priču o crnogorskoj željeznici”, kazala je u uvodnom dijelu programa Draginja Radonjić, kustos barskog Muzeja.
Željeznički saobraćaj na teritoriji današnje Crne Gore uspostavljen je 16. jula 1901. godine dolaskom prvog voza iz Sarajeva i Mostara u Zeleniku, tada Austro-Ugarska. Osam godina kasnije, u vrijeme vladavine knjaza Nikole Petrovića, država Crna Gora počela je da gradi svoju prvu prugu. Uz pomoć italijanskog kapitala otvorena je pruga Bar-Virpazar. Sredinom pedesetih godina prošlog vijeka počela je gradnja prve pruge standardizovanog kolosjeka Titograd-Bar. Svečano je otvorena 29. novembra 1959. godine, na Dan republike SFRJ. Sve je to sakupljenim fotografijama dokumentovao i zabilježio Josip Weber, entuzijasta i zaljubljenik u željeznicu, koji je prvu postavku sačinio povodom velikog jubileja-jednog vijeka ove važne saobraćajne i privredne institucije.
“Od 2000. do 2002. godine radio sam u Željeznici Crne Gore, sa konkretnim zadatkom da prikupim što više dokumenata, fotografija i drugog materijala koji svjedoče o njenom nastanku i razvoju. Nije bilo puno arhivske građe, jer je pedesetih bilo strogo zabranjeno fotografisanje pruge i svega što je vezano za nju. Ispostavilo se da su to krišom radili zaljubljenici u željeznicu, i danas, zahvaljujući njima,koji su mi rado ustupili sve fotografije, imamo ova vrijedna svjedočanstva. Večerašnja izložba je dopunjeno izdanje postavke nastale prilikom obilježavanja stogodišnjice željeznice”, kazao je autor Josip Weber, koji je objasnio kako je počela njegova fascinacija željezničkom prugom.
“Desilo se to kada sam imao samo tri godine. Djed me je doveo na željeznicu i tada sam prvi put vidio parnu lokomotivu. Mašinovođa mi je namignuo, pustio pisak i od tada počinje magija za mene i divljenje prema tom čudu”, kazao je Weber.
Izložbu je otvorio predsjednik Opštine Dušan Raičević, koji je naglasio da željeznički saobraćaj predstavlja jedan od najznačajnijih segmenata istorije grada pod Rumijom.
“U početku je željeznica povezivala naše dvije čarobne obale, kasnije predstavljala vezu između Bara i drugih gradova, a u narednom periodu bila je to neraskidiva veza Bara sa ostatkom svijeta. Počela je u različitim etapama – najprije kao pruga Bar-Virpazar, Bar-Titograd, a onda i Bar-Beograd. Kao značajna veza Bara, Luke i lučkog zaleđa sa ostatkom Evrope, omogućila je veliku perspektivu privredi i komparativnu prednost našeg grada u odnosu na druge centre”, kazao je Raičević, koji je istakao da je “danas pred nama važan zadatak – rekonstukcije i modernizacije željezničke pruge, prije svega zbog stavljanja u funkciju svih kapaciteta Luke Bar i kompanije ‘Port of Adria’”.
“Zahvaljujem se Josipu Weberu koji je kroz ovu izložbu održao čas istorije i odao priznanje svim ljudima koji su dali doprinos u izgradnji naše željeznice, počev od kralja Nikole i njegovog vizionarskog poduhvata, do svih akcijaša koji su neposredno gradili prugu Beograd-Bar. Zahvaljujem se i učenicima OŠ ‘Jugoslavija’ koji su učestvovali u ovoj svojevrsnoj edukativnoj radionici”, zaključio je čelni čovjek Opštine Bar Dušan Raičević.
Pored djece iz škole koja su sa profesorima pripremila zanimljiv scenski program, u okviru otvaranja prikazan je čuveni dokumentarni film Baneta Bastaća “Mali voz”.
Publika ovu zanimljivu postavku u Dvorcu kralja Nikole može pogledati u narednih desetak dana.
