U Galeriji “Velimir A. Leković” večeras je održana tribina “Crnogorska pravoslavna crkva i Sveta stolica u XVII vijeku”. Tribinu je organizovala Matica crnogorska, ogranak Bar, a govorili su publicista Stevo Vučinić i moderator Neđeljko Đurović.
U uvodnom dijelu, Đurović je naglasio da su se na prostoru Crne Gore kroz vjekove smjenjivali uticaju svih moćnih imperija Mediterana, a da su značajan uticaj imala dva središta hrišćanstva – Rim i Konstantinopolj.
“Budući da se ovaj naš kutak Sredozemlja nalazi na ekvidistanci između ova dva duhovna centra, njihovi uticaji kroz vrijeme bili su isprepleteni kroz pravoslavno zaleđe koje je bilo naslonjeno na primorske, urbane i katoličke centre u Baru i Kotoru. Odnos međusobno anatemisanih crkava tokom srednjeg vijeka uveliko je poprimio različita poimanja svijeta i života koja su prvobitno pravila razliku u svojim dubokim teološkim i kulturološkim aspektima, pa, nažalost, i međusobnim sukobljavanjima. Osvajanjem Carigrada od strane Osmanlija i snaženjem islama, odnos između zapadnog i istočnog hrišćanstva poprimiće nove i složene dimenzije. Ipak, na ovim prostorima spajanje tri religijske sfere imalo je svoje posebno ishodište. Ono je odstupalo od namjere moćnih i ono je produkt zrelog promišljanja i egzistencijalnog pragmatizma naroda ovih prostora. Jedna od autentičnosti koja je u konkretnom slučaju nastojala zbližiti i ojačati, jeste jedan događaj koji se dešava u zenitu vladavine Orijenta nad ovim dijelom Balkana. Vezana je za pokušaj osnaživanja veze između pravoslavlja i katoličanstva. Ovo zbližavanje crkava predstavljalo je nastojanje koje je u narodu već imalo svoje određeno postojanje i čije je svojevrsno zajedništvo opstalo do današnjih dana. Valja istaći da se radi o još jednom istorijskom fenomenu po kojem se prepoznaje autentična i vjekovna potreba crnogorskog bića za samobitnošću”, istakao je Đurović.
Predsjednik Matice, mr Ivan Jovović iz opravdanih razloga nije bio učesnik večerašnje tribine, a Đurović je pročitao njegova zapažanja o ovoj temi:
“U manastiru Prečista Krajinska sredinom XV vijeka bilo je sjedište Unijatske zetske pravoslavne arhiepiskopije. Raritetna je okolnost da je taj manastir srušen i spaljen od strane Osmanlija, jer su njegovi igumani bili u uniji sa Svetom stolicom. To je u tom periodu bio slučaj sa ostalim katoličkim crkvama i samostanima. Narodnocrkveno obilježje i proslave pravoslavnih i katolika na ovom prostoru gotovo su identične, od proslave krsnih slava, nalaganja badnjaka, međusobnih brojnih orođavanja, kumstava i pobratimstava, kao i uobičajene posjete, odnosno odlasci pravoslavaca na misna slavlja i uzvratne posjete i dolasci rimokatolika na liturgijske obrede. “
Vučinić je o odnosima Crne Gore i Svete stolice objavio rad koji je u formi feljtona izlazio u “Pobjedi”.
“Kad govorimo o samoj Uniji, ona je direktni odjek one Duklje. Dakle, nije Unija nastala na praznom prostoru, nego na prostoru koji je bujao i koji je imao osnovu za to. Unija je potpisana osmog oktobra, po novom kalendaru, 1640. godine. Potpisao je čuveni vladika Mardarije Uskoković i njegov sestrić Visarion Kolinović, izvjesni Leonardo Leonardis koji je bio predstavnik Vatikana koji se bavio pitanjem Unije i dvojica Budvana, od kojih je jedan bio učitelj, kao i bratstvo manastira Maine”, istakao je Vučinić.
“Duklja je naša, nezavisno jesmo li pravoslavci ili katolici. Što se mene tiče, u svaku katoličku crkvu u Crnoj Gori ulazim jer je moja. To što će neki pop kazati, mene ne zanima, ali to isto važi i za bilo kog katolika ili muslimana koji može ući. Ja sam ulazio u Mrkojeviće u džamiju, po propisima. Ovo je moja zemlja, kao što je i vaša zemlja, to su naši ljudi. U našoj zemlji treba da kažemo da je to naše. Ako ne budemo spremni da to jasno aklamiramo i izborimo se da bude tako, mi ćemo da nestanemo kao narod, a ova država će biti nečija drugo”, smatra Vučinić.
“Za kraj, mogu samo da poručim da mi kao narod imamo tradiciju i dužni smo prema svim vjerama i konfesijama, jer su to sve naši i mi njima pripadamo. Ne smijemo dozvoliti da neko kopa duboke jendeke između katolika, pravoslavaca i muslimana na tlu Crne Gore i da nas pretvara u instrumente za ostvarivanje velikodržavnih ideja u Crnoj Gori”, poručio je on.
Stevo Vučinić je ugledni crnogorski publicista. Objavio je četiri knjige i više od pedeset članaka u periodičnim publikacijama. Autor je brojnih medijskih priloga u vezi kulture, istorije i religije. Predsjednik je Savjeta mitropolije Crnogrske pravoslavne crkve, a angažovan je i u političkom životu Crne Gore.
