Državni praznik 13. novembar – Njegošev dan, Crnogorski praznik kuture, biće obilježen u Baru i originalnim vizuelnim projektom teoretičara savremene umjetnosti dr Miluna Lutovca.
Naime, na LED displeju u Baru, na Šetalištu kralja Nikole, a pod pokroviteljstvom Opštine Bar, TO Bar i JU Kulturni centar, ali i u Podgorici, na pet lokacija, pod pokroviteljstvom Glavnog grada – uz odabrane slike Teeodora Valerioa, Pera Počeka i Petra Lubarde, biće prikazan i tekst dr Miluna Lutovca iz knjige “Stih i slika“ koji ih prati i stručno ilustruje. Na taj način će se “projekat javnog čitanja”, u dva grada, tematski nadovezivati u jedinstvenu priču o uticaju Njegoševog djela na likovno stvaralaštvo Crne Gore.
“’Projekat javnog čitanja’, koji će slikom i riječju ilustrovati uticaj Njegoševog doba i djela na francuskog gravera Teodora Valerioa, uticaj ‘Gorskog vijenca’ na rodonačelnika crnogorskog modernog slikarstva Pera Počeka, kao i uticaj djela ‘Luča mikrokozma’ na Lubardin doživljaj rodne grude – pored transparentnosti, u skladu s praznikom, uz edukativnu, ima i dimenziju savremene prezentacije crnogorske likovne i književne baštine, što ga svrstava u red novih tumačenja starih tema, u skladu sa savremenom umjetničkom praksom”, ističe dr Lutovac.
Čudesno Lubardino platno “Noć nad Crnom Gorom“ izvor je mnoštva asocijacija. Prva je temeljna: sukob svjetlosti i tame – njegoševski lajtmotiv (‚‚nada mnom je nebo zatvoreno“); druga: iskonska, sklupčana snaga – bik, s nevjericom sklupčan u kamenu. Da li su iznad njegove glave ‚‚vitorogi mjesec“ ili rogovi? Čiji je mjesec, a čija noć iznad Crne Gore?
Preko motiva narodne tradicije i lica i oblika Crne Gore koja ‚‚kao da je ispala iz svemira“, Lubarda je stigao do najvećeg umjetničkog izraza i ”prevodioca“ Njegoševe misli za likovnu zemlju imaginacije. No, nije sve tako pravolinijsko. I narodno biće, i Njegoševa misao i Lubardino svijetlo susreću se na presjecima brojnih vertikala vremena i horizontala prostora i zajedno, čine, ‚‚jednu grdnu mješavinu“, jedno neraskidivo jedinstvo, niklo iz vrleti lovćenskih stijena.
