VI sjednica lokalnog parlamenta nastavljena je danas, nakon što je, na primjedbu opozicionih odbornika da „građani Bara imaju pravo da budu informisani nepristrasno o temama od javnog interesa, kao što je u ovom slučaju Maljevik“, prekinuta 28. marta.
Najprije su se proceduralno obratili odbornik Liberalne partije Ammar Borančić i odbornik DPS Naser Kraja predstavivši Zaključak u kojem, zajedno sa odbornikom SDP Vasilijem Lalevićem, predlažu javno osuđivanje svakog vida fizičkog i verbalnog nasilja, agresije i javno iznešenih ličnih ili političkih stavova koji raspiruju bilo kakav vid netrpeljivosti ili mržnje prema građanima na osnovu nacionalne, vjerske, rasne, polne, političke ili bilo koje druge pripadnosti; zahtijevaju od svih državnih institucija, a najprije od Sudskih organa da hitno i neselektivno reaguju na svaki vid ugrožavanja, te da se sva lica procesuiraju u skladu sa zakonima i apeluju na sve građane Bara da doprinesu očuvanju tradicionalnog duha međusobnog prihvatanja, razumijevanja i iskrenog prijateljstva u različitosti i građanskog mira i stabilnosti, koji je vjekovima krasio naš grad.
Poslanik i predsjednik Biram CG Radomir Novaković kazao je da ovu stvar ne treba politizovati: „Nemojmo na sudbinama djece da pravimo svoju političku priču“. Odbornik Nove srpske demokratije Branimir Lakićević iskazao je nezadovoljstvo načinom na koji predsjednik SO Bar Branislav Nenezić vodi sjednicu. Kao odgovor, Nenezić je kazao da je zahtjev opozicije imao njegovu punu podršku, ali istakao i to da je više od pola odbornika koji su 28. marta bili za prekid sjednice, danas odsutno.
Nakon proceduralnog dijela, prešlo se na raspravu o sedmoj tački – Informacija o aktivnostima na realizaciji projekta “Maljevik”, shodno Zaključku SO Bar, br. 030-016/22-637 od 28. 12. 2022. godine.
Prvi je imao riječ doskorašnji sekretar Sekretarijata za imovinu, zastupanje i investicije, Vido Dabanović. On je kazao da je Skupština Opštine Bar imala Projekat Maljevik u različitim fazama i različitim sazivima skupštinskog zasjedanja, kao tačku dnevnog reda, uključujući i ovu danas, sedam puta, smatrajući da su odbornici o ovom pitanju objektivno i cjelovito, u svim sazivima, informisani i da je postupak transparentan uz učešće Skupštine kao predstavnika građana.
„Hronologija ovog pravnog posla, koji je otpočeo 2006. godine, dostavljena je u Izvještaju, protokolisanom i dostavljenom Skupštini Opštine Bar na upoznavanje, uz Informacije o aktivnostima preduzetim u prethodne četiri godine, shodno Zaključku SO Bar od 28.12.2022. godine. Iz materijala Izvještaja uviđate da se vodilo više sudskih predmeta po raznim osnovama, stoga danas ne mogu i ne pripada mi to da komentarišem postupke sa mogućim ishodima, ali ću se osvrnuti na dosad jedini pravosnažni konačni sudski postupak: ‘Zbog neizvršavanja međusobno ugovorenih obaveza po osnovu Ugovora zaključenih između investitora ’Sonuba Montenegro’ i Opštine Bar, a shodno zaključku SO Bar od 2012. godine, pokrenut je od strane Opštine Bar, sudski postupak protiv ’Sonuba Montenegro’ kao ugovorene strane. Nakon sprovedenih postupaka pred Osnovnim sudom u Baru, Višim sudom u Podgorici i Vrhovnim sudom Crne Gore, donešena je presuda da se obavezuje ‘Sonuba Montenegro’ da na ime akontacije za naknadu za uređenje građevinskog zemljista po DUP-u Maljevik – izmjene i dopune, iz ugovora o međusobnim pravima i obavezama po osnovu naknade za uređenje građevinskog zemljišta od 10.09.2007. godine isplati iznos od 9.345.710 € u roku od 15 dana od dana pravosnažnosti presude pod prijetnjom izvršenja. Presuda je donešena 28.06.2013. godine, u Osnovnom sudu u Baru, potvrđena od strane Višeg suda u Podgorici, čime je postala pravosnažna 17.12.2013. godine i revizijom Vrhovnog suda, Rev. br. 318/14 od 22.09.2015. godine potvrđena.
U sudskim postupcima koji su trajali dug niz godina, a čiji je krajnji epilog presuda Vrhovnog suda Crne Gore, Opštinu Bar je zastupao Seketarijat za imovinu, zastupanje i investicije, bez bilo čije pomoći sa strane, u vidu angažovanja advokata, advokatskih kancelarija ili stručnih konsultanata. Donošenjem ovih presuda, ovaj pravni odnos je između stranaka razriješen jednom zauvijek, i dok postoji ova presuda Opština Bar – njeni organi su limitirani u preduzimanju radnji u suprotnosti sa presudom.
U konačnom, smatramo da Opština Bar može sa investitorom sporazumno regulisati dinamiku i način izmirenja obaveze, ali nikako ne smije dirati u prava i obaveze iz pravosnažne presude“, kazao je, između ostalog Dabanović.
Proceduralno, Novaković je predložio da glavnu riječ uzme predsjednik Opštine Dušan Raičević, jer, kako je istakao, on je preuzeo odgovornost kada je potpisao sporazum. Nakon toga, Master plan izgleda Maljevika prezentovali su predstavnici firme „Sintezis“ Dragana Mihić Tešanović i Boris Elek.
Po završetku njihove prezentacije, odbornik Novaković je kazao da se projekat „Maljevik“ pretvorio u višedecenijski problem kojem se ne vidi kraj. „Umjesto ekskluzivne ponude, sve liči na promašenu investiciju. Sve što je predstavljeno ne djeluje realno“, kazao je Novaković kazavši da je od sporazuma koji je Raičević potpisao prošlo četiri godine. „Ako je već preuzeo obaveze, onda je trebao da preuzme i odgovornost. Posebno je pitanje šta je investitor uradio za prethodne četiri godine. Da li je ovo prodavanje magle i da li se iza Master plana krije nešto drugo“, upitao je Novaković.
Lakićević je naveo da je 2007. godine sve krenulo transparentno i da su, za taj period, postignute dobre cijene, ali da potom „kao i uvijek sa DPS-om, kreće afera. Novac je položen u više banaka i nezakonito je iskorišten“. Lakićević je upitao ko će odgovarati za nenaplaćene takse i nenaplaćene doprinose za plate.
Odbornik Demokrata Momčilo Leković iskazao je zadovoljstvo što se na ovaj način – javno, preko talasa Radio Bara i YouTube prenosa raspravlja o ovoj tački. Njega je interesovalo ko su tajanstveni investitori od kojih od 2007. godine se ništa ne zna. On je kazao da je Sporazum, koji je potpisan 2019. godine veoma štetan.
„Imamo potpisani sporazum na osnovu čega je Opština ispunjavala obaveze, dok investitor sa druge strane sada neće da gradi dok se na predmetnoj lokaciji ne izgradi još putne infrastrukture. To je van svake pameti, van predviđenog DUP-a, to nije bio dogovor. Umjesto da Opština odbaci zahtjeve, to ne radi, već se upušta u tu problematiku“, podvukao je Leković, kazavši da Opština treba da raskine sporazum iz 2019. godine, a nakon toga krene u naplatu 10 miliona.
Odbornik DF-a Aleksandar Lekić izrazio je negodovanje u pogledu samog naiva tačke. „Gdje se ovdje može vidjeti bilo kakva realizacija projekta? Ništa nismo dobili još od 2007. godine, od tada smo se suočili sa brojnim problemima i poteškoćama – putnoj infrastrukturi, pravnim problemima, privrednim sporovima sa investitorima i loš potpisani sporazum iz 2019. godine. Ovakav sporazum je loš i doveo je do štetnih posljedica“, podvukao je Lekić kojeg je zanimalo šta smo danas dobili po osnovu ovog sporazuma.
Predsjednik SO Bar Branislav Nenezić je kazao da je više činilaca dovelo do ovakvog stanja, te da je u toj priči najviše izgubio grad i građani Sutomora. On je kazao da jedan dio spornog područja treba da dobije status od Javnog interesa, a to je u nadležnosti Vlade. „Nije trenutak da donosimo osude i presude… Niko neće donijeti odluku na štetu grada i bilo čijeg interesa. Nadam se da ćemo danas dobiti što bolju informaciju, jer projekat ’Maljevik’ se mora realizovati. Ovu tačku treba da usmjerimo ka putu rješavanja problema, a ne međusobnih prozivki“, jasan je bio Nenezić.
Jedan od advokata firme „Sonuba“, Branko Čolović istakao je da se jasno zna ko su investitori i da je u pitanju strana investitorska kuća „Foster partners“. On je kazao da je sporazum izglasala Skupština, te je, prema tome, na njoj sva odgovornost. Pored toga, dodao je da se nisu svi sporovi završili pravosnažnom presudom. „Investitor nije bio za spor, već za saradnju. Opština Bar je donijela odluku da se ne gradi, vi ste to odlučili. Opštini je plaćeno 11,5 miliona eura za komunalije, a od toga ni 50% nije uloženo u infrastrukturu lokacije. Rok koji je Opština Bar imala da izvrši prethodne uslove je istekao. Osim toga, nije riješeno ni imovinsko-pravno pitanje. Investitor je zainteresovan za projekat, na vama je da odlučite i da krenemo u realizaciju projekta. Zašto to neko ne želi, to investitoru nije poznato. Potrebno je da nadležni organi izvrše obaveze iz Sporazuma“, istakao je advokat Čolović.
Dabanović je u odgovoru Čoloviću kazao da ne želi da polemiše sa advokatima, već da iznese činjenice. „Netačne su informacije da od uplaćenih sredstava nije uloženo u Maljevik. Samo za otkup zemljišta na prostoru Maljevika uloženo je 6,7 miliona eura, izgrađena je i saobraćajnica koja je koštala 956 000 eura… Treba da govorimo o činjenicama koje se nalaze u materijalu“, naveo je Dabanović.
Drugi advokat „Sonube“, Petar Stojanović istakao je da potpuno razumije frustraciju što ovaj projekat nije ni započet. Iako je u maju 2019. godine uložen napor da se postigne kompromis kako bi se projekat realizovao uz sve administrativno-pravne konstatacije, do toga nije došlo. „Da bi investitor počeo sa radom, jasno je bilo propisano šta treba raditi. Naišlo se na problem što urbanistiko-tehnički uslovi nisu obuhvatili i DUP Sutomore-centar“, kazao je Stojanović, kazavši da se nada da će se uskoro krenuti u realizaciju projekta.
U drugom krugu izlaganja, odbornik Leković je pozvao predsjednika Opštine da da svoje mišljenje i završnu riječ i da se kao prvi čovjek uključi u raspravu. Sličnog je mišljenja bio i Novaković. Lakićević je kazao da je glavni krivac u ovom procesu Opština i da sve ovo može da povlači nove sankcije. Leković je istakao da se opozicija nalazi između dvije vatre, jer Opština tvrdi jedno, a investitor drugo. I on je kazao da je problem što „predsjednik Opštine nema hrabrosti da se suoči sa našim stavovima“. Ponovo je tražio imena investitora, jer je, od početka ove afere prošlo 17 godina.
„Pokušavamo da shvatimo šta je ovdje problem. Investitor ima jednu, Opština drugu stranu priče. Nijedan od odbornika DPS-a se ne suočava sa stavovima investitora. Pozivamo institucije, Vrhovno i Specijalno tužilaštvo da ispitaju da li su u ovom postupku čiste stvari“, istakao je Leković.
Lekić je naveo da se problem pokušava prebaciti na aktuelnu vlast zbog Javnog interesa o eksproprijaciji. On je upitao da li je Vlada na čijem je čelu bio DPS znala za ovaj problem i kazao da je ona bila zadužena za njegovo rješavanje, kako na lokalnom, tako i na državnom nivou. „Bivša vlast je imala 15 godina da riješi ovaj problem. Građani Bara ne mogu više da čekaju, a to su pokazali na prethodno održanim izborima“, podvukao je Lekić.
Odbornica URE, Ferida Peročević istakla je da su odbornici opozicije bili prinuđeni na prekid sjednice i da su smatrali da javnost Bara ne treba da bude uskraćena za informacije o Maljeviku. Dodala je i da je opozicija trebala da bude obavještena da će sjednici prisustvovati advokati, kako bi se bolje pripremili. Ona je kazala da su u slučaju Maljevika i jedna i druga strana krive. „’Sonuba’ nema iskrenu namjeru da započne projekat. Šta vas je spriječilo 2016/17. da započnete projeakt? A Opština je tražila od Vlade da riješi problem… Odgovorno tvrdim da će se doći do rješenja. Master plan je odličan, ali mi u praksi imamo Skadar na Bojani… Građani Bara su sa ovim projektom u gubitku“, istakla je Peročević.
Nenezić je u odgovoru odbornici Peročević kazao da njegova služba nije dobila pisanu inicijativu za odlaganje Skupštine. Kazao je i to da je Opština uputila više inicijativa prema Ministarstvu finansija i socijalnog staranja, ali da nisu dobili nikakav odgovor.
„Na posljednim stranama inicijative mogu se naći zahtjevi koje je Opština Bar uputila prema Ministarstvu finansija i socijalnog staranja, jedan je star godinu dana. Do prošle nedjelje nismo dobili nikakav odgovor. Iako se Odluka o javnom interesu ne može donijeti u ovom domu zato što je zona i Morskog dobra i dio državnog zemljišta, već to mora odraditi Vlada. Sve što sam rekao je argumentovano i potkrijepljeno činjenicama“, koncizan je bio Nenezić.
Na kraju drugog kruga, obratio se predsjednik Opštine Dušan Raičević kazavši da je nadležni Sekretarijat pripremio informaciju, te da je za izvještaj delegirao stručne ljude koji u kontinuitetu prate realizaciju ovog i sličnih projekata. I Raičević je, kao i Nenezić, kada je počela priča o Maljeviku imao dvadesetak godina i, kako je kazao „tada nije bilo u sferi mog interesovanja i nije mi padalo na pamet da ću doći u poziciju da govorim o ovom projektu“.
Raičević je navedo da je u periodu od 2018. do 2022. Opština u oblast turizma uložila 200 miliona.
„Kreirali smo ambijent koji je na današnji dan generisao investicije vrijedne blizu 200 miliona eura u oblasti turizma, bilo kroz izgradnju novih turističkih kapaciteta ili kroz rekonstrukciju starih na kompletnoj barskoj opštini“, objasnio je.
Raičević je kazao da je 2006. godine, Projekat Maljevik u lokalni budžet donio 30 miliona eura, ali i da investitori godinu dana nisu mogli da dobiju uredno evidentiran list nepokretnosti kojim se konstatuje da se zemljište koje je prodato nalazi u njihovom vlasništu, jer su se tada pokrenuli postupci povraćaja i restitucije na lokaciji Maljevik.
„Opština je, kako je kazao Dabanović, iz tog posla sedam miliona eura obeštetila one koji su polagali pravo na obeštećenje, shodno postupcima koji su pokrenuti upravo tih godina. Opština, da bi što prije ispunila obaveze prema investitoru, pokreće proceduru sudskog poravnanja i isplaćuje vlasnike po 160 eura po metru kvadratnog. Opština je od investitora prihodovala 930 hiljada eura po osnovu poreza na nepokretnost“, objasnio je.
Raičević je istakao da njegove ingerencije u ovom slučaju počinju u septembru 2018. godine. U martu 2021. godine otkriven je problem, pa je, kako navodi čelni čovjek Opštine, prema državnim organima upućen zajednički dopis kojim se traži od Ministarstva finansija pomoć kako da se zemljište ekspropiše.
„Mi ne sporimo da imamo obezbjeđena namjenska sredstva za eksproprijaciju zemljišta i ne sporimo činjenicu da govorimo o zemljištu koje nije obuhvaćeno nijednim planskim dokumentom, koje se nalazi u zoni Morskog dobra i dominantno u vlasništvu opštine i države, ali da imamo suvlasničkih udjela fizičkih lica u površini od 890 metara kvadratnih. Od 31. marta prošle godine u kontinuitetu se obraćamo državnim organima sa željom da nam pomognu. Ako Vlada ne prepoznaje interes u ovom projektu, onda mislim da je jasno da mi možemo da raspravljamo koliko hoćemo. Jedan stepen dobre volje može ovu problematiku da riješi“, optimističan je bio Raičević.
Raičević je istakao da je ovo jedini razvojni projekat koji je Crna Gora predstavila na Expou u Dubaiju. Uslijedili su sastanci sa predstavnicima Ministarstva finansija, Ministarstva ekonomskog razvoja i turizma i Ministarstva ekologije i prostornog planiranja da se pokuša naći rješenje.
„Mi smo ponudili jedan model za koji smatramo da može da riješi ovu situaciju u periodu ne dužem od sedam dana, ukoliko postoji dobra volja. Ako ne, onda će se ići u primjenu Zakona o lokalnoj samoupravi gdje se navodi da lokalna uprava može da proglasi javni interes i da se tako nešto u ovom konkretnom slučaju može organizovati. Do sada, to nije bila praksa. Ovo je ipak projekat koji ne treba da se posmatra kao lokalni projekat od opšteg interesa, već kao državni“, podvukao je.
Raičević je zamolio da ovaj projekat pokušaju da razmatraju kao par excellance razvojni projekat.
„Zašto bi investitor platio osam miliona eura jednoj od najpoznatijih arhitektonskih kuća u svijetu da izradi projekat i zašto bi investirao dodatna sredstva za projekte saobraćajnica, vodovodne i kanalizacione mreže… Taj dio koji su obezbijedili jasno pokazuje njihovu namjeru da su ozbiljni u svom poslu. Nemam dilemu da je Opština Bar i te kako obezbjeđena – obezbjeđena je kroz pravosnažnu, izvršnu presudu, kroz hipoteku koja je upisana u sami list nepokretnosti. Mislim da je želja svih nas da stvorimo preduslove da se jedna značajna investicija konačno realizuje, bilo uz podršku Vlade ili ingerencije lokalne samouprave. Uvjeren sam da ćemo u narednih mjesec dana sigurno riješiti ovu problematiku, a govorimo o problematičnih 890 metara kvadratnih koje je Opština spremna da ekspropiše od privatnih vlasnika. Mislim da je projekat kao što je ’Maljevik’ ono na šta treba da budemo ponosni, biće to zajednička zasluga svih nas ukoliko dođemo do toga da se projekat realizuje u onom obimu kakvom mi želimo – da Maljevik u Sutomoru cijelom Baru ponudi potpuno drugačiju, razvojnu perspektivu“, zaključio je Raičević.
Nakon obraćanja predsjednika Opštine Dušana Raičevića, repliku i dodatne komentare imalo je nekoliko odbornika. Radomir Novaković Cakan je upitao da li je u Informaciji o Maljeviku sadržano pet izvještaja koje je spomenuo predsjednik. “Kao privrednik se borim protiv raskidanja ugovora, priznajem da sam vjerovao predsjedniku, ali s obzirom na prisutne advokate, imam i dozu sumnje. Zapisnici su se vodili, možda sam napravio propust”, konstatovao je Novaković.
Odbornicu Feridu Peričević je zanimalo da li je investitor tražio dopunu elaborate za utvrđivanje javnog interesa, ili je to već bilo predviđeno ugovorom. “Vlada nije protiv ovog projekta, ali nema izgleda da će se realizovati”, kazala je Peročević.
Odbornik Aleksandar Lekić se upitao koliki bi bili prihodi od turizma da je ovaj projekat realizovan. Smatra da je Informacija o Maljeviku trebala da bude detaljnija i sadržajnija. Odbornika Momčila Lekovića je zanimalo da li je Opština Bar ispunila sve obaveze koje je prihvatila u odnosu sa investitorom i da li je bilo potrebe da se rade dodatne saobraćajnice, da li je Opština na to morala pristati? Advokat investitora je pojasnio da nije investitor određivao koje je zemljište neophodno eksproprisati, već tražio urbanističko tehničke uslove koji obuhvataju saobraćajnicu.
Aleksandar Glavanović je objasnio da je na osnovu zajedničke inicijative Opštine i investitora od Vlade Crne Gore zatraženo i dobijeno pojašnjenje da je “javni interes neophodno utvrditi posebnom odlukom, ali da za to ne postoji pravni osnov”, kazao je Glavanović.
