Vera Kovačević bila je prosvjetna i društveno-politička radnica, paradigma školstva socijalističkog Bara.
Ime koje joj je dato po rođenju bilo je “Verica”, negdje je upisana i kao “Vjera”, ali je u ličnim dokumentima stajalo: Vera Kovačević, ranije Velašević. Rođena je 1938. godine u Priboju, u porodici Steva Velaševića iz Danilovgrada, i majke Anđeline, rodom od šušanjskih Glavanovića. Nije imala braće, ni sestara.
Otac je radio na tamošnjem državnom poljoprivrednom dobru, a isti posao doveo je porodicu u Bar, na imanje “Topolica”, nešto prije Drugog svjetskog rata. Osnovnu školu je završila u Baru, a Gimnaziju 1956/57. kao pripadnik prve generacije maturanata koja je dala nemjerljivi doprinos razvoju grada.
Iako je namjeravala da upiše Tehnologiju u Beogradu, roditelji su bili za to “da bude negdje blizu”, pa je završila Višu pedagošku školu na Cetinju, grupa “matematika, fizika i hemija” 1959. godine. Odmah nakon diplomiranja, kao stipendista Opštine Bar, zaposlila se u osnovnoj školi u Sutomoru i tu radila do 1964. kao nastavnik fizike, hemije i matematike.
“Počela sam da radim sa školskom drugaricom Đinom Jelenić, koja je tada predavala srpsko-hrvatski jezik. Bilo je teško. Nije bilo ni autobusa, ni kola. Mi smo često pješice odlazile iz Bara do Sutomora, i vraćale se. Moji roditelji, kako su bili brižni, pratili su me do Ratca. Obje smo se tokom školovanja bavile kulturnim radom i odmah počele da pravimo priredbe. Ljudi su iz kuća donosili tepihe, zavjese…”, sjećala se Vera Kovačević u intervjuu “Novim barskim novinama”.
Poslije sutomorske škole, radi u OŠ “Meksiko” kao nastavnik do 1972. godine (dio je nastavničkog kadra, zaslužnog što je škola dobila nagradu Oktoih), kada prelazi u “Drugu osnovnu školu” na Krstiputeva. U međuvremenu je u Nikšiću završivla još dvije godine studija. Nakon što je “Druga osnovna škola” promijenila ime u “Blažo Jokov Orlandić” i prešla u novu zgradu, 1977/78. godine, izabrana je za pomoćnika direktora, a zatim od strane kolektiva i za direktora. Uvela je specifični režim ponašanja đaka i nastavnika, po uzoru na obrazovne ustanove u Zagrebu. U “BJO” se sve do zemljotresa 1979. ulazilo kroz glavni ulaz u svlačionice, gdje bi đaci obuvali papuče i oblačili mantile, nije bilo izlaska napolju tokom velikog odmora, školska kuhinja je radila punom parom u savršenoj tišini i redu. Vjera je bila izuzetno strog rukovodilac, od koga su zazirale generacije đaka.
Vera je na mjestu direktorke ove obrazovne institucije bila do 1990. godine, a za vrijeme njenog mandata, OŠ “BJO” je dobila najveću republičku nagradu u obrazovanju – Oktoih, zatim opštinsku nagradu za obrazovanje “Stana Tomašević Arnesen”, najznačajniju opštinsku – Nagradu oslobođenja Bara, Statuetu “Kurir Jovica” Saveza pionira jugoslavije, Zlatni znak Crvenog krsta, te Specijalno priznanje za višegodišnji doprinos u razvoju i unaprjeđivanju pokreta “Nauku mladima”.
U međuvremenu, zbog narušenih međuljudskih odnosa u radnoj zajednici Dječjeg vrtića “Vukosava Ivanović Mašanović”, januara 1983. godine Izvršni odbor Skupštine opštine Bar prihvatio je prijedlog društvenog pravobranioca samoupravljanja i donio Odluku o uvođenju privremenih mjera. Aprila 1983. godine donijeto je Rješenje o postavljanju prviremenog poslovodnog organa. Ta nezahvalna funkcija je pripala Veri Kovačević. Na dopunskom poslu, konsolidovala je kolektiv, a za vrijeme njenog mandata, završena je 1983. gradnja i opremanje velikog objekta Vrtića u Bjelišima.
Tokom turbulentnih godina, 1989. i 1990, usljed političkih promjena u državi i nesaglasja sa novim republičkim rukovodstvom, smjenjuju je sa mjesta direktora OŠ “BJO”, pa radi kao nastavnica u istoj školi, da bi već 6. oktobra 1991. postala direktor OŠ “Jugoslavija”.
“Kada je počela AB revolucija, imala sam teške trenutke. U to vrijeme mi je umrla majka, muž mi se razbolio, ostajem bez posla… Rađena je provjera povjerenja direktoru. Taman sam se vratila iz Sremske Kamenice, dođem na sastanak i uzmem riječ. Rekla sam da neću da razgradim ono što sam godinama gradila, ni da dijelim kolektiv, a znala sam da bi me dosta njih podržalo, jer sam brinula o ljudima, obezbijedila 16, 17 stanova, pomagala ako treba djeci oko upisa, pregleda, operacija… To su oni sve zaslužili. Ali, te večeri, podnijela sam ostavku. Bila sam član predsjedništva Centralnog komiteta Crne Gore. Tamo sam primala platu. Ali, ostala sam u kolektivu, uzela dnevnik i počela da predajem. Da bude smiješno, dali su mi četvrti razred. Djeca su me voljela, mada im je bilo neobično da im predaje neko ko je bio direktor. Radila sam bez kompleksa. Poslije godinu dana, došao je ministar Obradović i ponudio mi školu koju god hoću u Crnoj Gori. Otišla sam u ‘Jugoslaviju’”, govorila je Vera Kovačević.
Škola u periodu njenog rukovođenja “prelazi dinamičan put koji se sastoji u novoj organizaciji, unošenju takmičarskog duha među vaspitače na revnosnom obavljanju poslova i među učenike na osvajanju novih znanja; uspostavljaju se novi odnosi prema kulturi, umjetnosti, ona angažuje prijatelje, donatore, đačke voditelje… Prostorima škole struji neki novi dah – svjež i inovativan”, kako se kaže u obrazloženju povodom prijedloga za nagradu “Oktoih”. Uvela je tzv. dress-code za đake, koji nisu smjeli “nepristojno odjeveni dolaziti u školu”, a zanimljivo je da je isto vladalo i za nastavnice – nisu smjele dolaziti u suknji na posao.
Otvorena je i uređena zubna ordinacija, pokrenut školski list “Koraci” (za Dan škole 1992), preko IRD odrađen projekat uređenja školskog dvorišta… a 2001. škola je dobila jedan od najljepših Ljetopisa u našim obrazovnim ustanovama, u čvrstom povezu, veličine školskog dnevnika, 500 listova kvalitetnog papira koji podsjeća na pergament… Pomogla je u organizaciji Prve likovne kolonije grada Bara u OŠ “Anto Đedović”, 1998. godine, ali i prvi osnivanju Odjeljenja djece sa posebnim potrebama u OŠ “Jugoslavija”.
Za svoj rad dobila je (nakon što su laureati bile i škole u kojima je radila i rukovodila) najveće priznanje za rad u prosvjeti Crne Gore – nagradu “Oktoih” 1997. godine. U penziju je otišla 31. avgusta 2003. godine i OŠ “Jugoslavija” poklonila legat od nekoliko stotina knjiga.
Bila je izuzetno aktivna u društvenom životu Opštine Bar. U dva navrata predsjednica Opštinske konferencije za društveni položaj žena, predsjednik Aktiva direktora osnovnih škola i predškolskih ustanova Opštine Bar, delegat Republičke konferencije Saveza sindikata radnika društvenih djelatnosti Jugoslavije i član Savezne konferencije Saveza socijalističkog radnog naroda, predsjednik Dječjeg saveza Crne Gore…
Bila je dugogodišnji član Opštinskog komiteta Saveza komunista Bara, od 1989. do 1991. član Centralnog komiteta Saveza komunista Crne Gore, a potom član Demokratske partije socijalista, odbornik u dva mandata od juna 2003. do juna 2010, predsjednica opštinskog Savjeta za davanje imena ulica, naselja i trgova, članica Republičke komisije za žalbe i prestavke pri Vladi CG. Pisala je za prvi i jedini broj opštinskog lista “24. novembar”,tokom1977. godine i to članak o položaju žena u Baru.
Dobitnica je više priznanja i nagrada, među kojima su i Orden rada sa zlatnim vijencem SFRJ, Orden republike Crne Gore sa bronzanim vijencem, Plaketa Savezne konferencije radnika društvenih djelatnosti za rad u obrazovanju…
Ni u penzionerskim danima nije mirovala. Posvetila se od 2009. KUD-u “Jedinstvo” i dala lični doprinos da ovo društvo bude jedno od najuspješnijih u Crnoj Gori. Na čelu KUD-a je ostala do kraja života.
“Za vrijeme njenog mandata Društvo uspijeva da kupi najkvalitetnije nošnje, od crnogorske, preko spičanske i mrkovske, do bokeljske i vranjanske. Potom na red dolazi Dječji folklorni ansambl za koji su nabavljena 22 para nošnje, a onda i opremanje horske i klapske sekcije sa lambadama i prigodnim odijelima. Od strane Opštine Bar su nam ustupljene na korišćenje prostorije za ekonomat Društva i mala sala Doma kulture za rad svih sekcija. Kao predsjednik, inicirala je učešće na svim konkursima kako bi se finansirali značajniji projekti, te je Društvo sa mnogo uspjeha 2014. godine realizovalo projekat ‘Spičanska svadba’, koji je svojevrsna zahvalnost Vere Kovačević svom Spiču”, rekao je Ognjen Vučević, aktuelni rukovodilac KUD “Jedinstvo”.
Privatno, bila je kolekcionar umjetničkih slika i knjiga, ali i odlična kuvarica, pa su njeni recepti, koje je naučila od majke, uvršteni u knjigu “Tradicionalna barska kuhinja”.
Udala se 1978. godine za Uglješu Kovačevića sa Žabljaka, ali u braku nisu imali djece.
Vera Kovačević je preminula oktobra 2017. godine. Sahranjena je na gradskom groblju Gvozden brijeg. Bar se od nje oprostio na Komemorativnoj sjednici. Govorili su predsjednik Opštine, dr Zoran Srzentić – đak prve generacije kojoj je Vera predavala u Sutomoru, te u ime odbornika SO Bar i porodice mr Dejan Đurović – njen sestrić.
“Gospodstvo koje je posjedovala stajalo joj je nekako saliveno. A onaj krojač odozgo umije da pogodi kada ima štofa, a kod Vere ga je bilo baš onoliko. Veri je škola od djetinjstva, pa do odlaska u penziju – kao učenik, student, učitelj, nastavnik ili direktor – bila zapravo način života, a ne obaveza ili profesija. Cijelim svojim bićem i svim što je radila čuvala je čast i značaj ove divne, ali preteške profesije. Za sebe je govorila da je bila strog, ali pravičan učitelj i da nije mogla drugačije jer posao je učila od najboljih. Smatrala je da čovjek, koji svim srcem pošteno i iskreno radi svoj posao, priželjkuje da mu za to pripadne zasluženo priznanje. Ona ga je u prosvjeti dobila, i to najveće.
Ali smatrala je da ima i većih nagrada – ljubav koju učenici steknu završavajući školu, a poslije tu ljubav vraćaju pri svakom susretu, najveća je nagrada. Ti susreti su imali posebne čari. Oni su se dešavali svakoga dana i bili potvrda da se ljubav i poštovanje uzvraćaju istom mjerom. Uvijek dostojanstvena, hrabra i plemenita, takva je bila do kraja života. I kad je bilo teško. A bilo je takvih trenutaka. Bilo baš. Onih trenutaka kada žal za onim što nije imala, a toliko željela, nadjača nju samu”, istakao je Đurović na Komemorativnoj sjednici.
