Predsjednica Pravoslavne crkvene opštine Bar, Arhiepiskopije kotorsko-primorske Crnogorske pravoslavne crkve, Aleksandra Šofranac podnijela je zahtjev za dodjelu zemljišta za izgradnju Crkve Svetog Vladimira Dukljanskog i parohijskog doma CPC u Baru. Zahtjev je upućen predsjedniku opštine Bar Dušanu Raičeviću, potpredsjednicima Tanji Spičanović i Damiru Rašketiću i predsjedniku Skupštine opštine Bar, Branislavu Neneziću. Tekst zahtjeva prenosimo integralno:
“Imajući u vidu da u opštini Bar živi 29% pravoslavnih Crnogoraca, koji su zajedno sa dijasporom podstaknuli ovaj zahtjev a koji još uvijek ne mogu da ostvare svoja prava slobode vjeroispovjesti u svojim vjerskim objektima i osjećaju se diskriminisano u odnosu na ostale vjerske zajednice u ostvarenju svog Ustavom države Crne Gore zagarantovanog prava. Osjećamo se odbačenim kao Crnogorci u svojoj Crnoj Gori sa ugroženim ljudskim pravima koja su nam garantovana i Konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, čiji je potpisnik naša država, u kojoj piše da je njeno kršenje ‘onemogućavanje uživanja individualnih prava između ostalog i po osnovu vjerskog uverenja’. Važnost ovih odredaba konkretno je priznata u jednom međunarodnopravnom instrumentu: ‘diskriminacija između ljudskih bića na osnovu veroispovesti ili verskog uverenja predstavlja sramotu za ljudsko dostojanstvo i odricanje od principa Povelje Ujedinjenih nacija 235k’, koje smo kao država potpisnici.
Ustav Crne Gore nam garantuje i to da su vjerske zajednice ravnopravne i slobodne u vršenju vjerskih obreda i vjerskih poslova. Naša Crnogorska pravoslavna crkva i njeni vjernici nemaju svoj vjerski objekat u kome bi ostvarili to pravo i upražnjavali svoje vjerske potrebe, već najveće hrišćanske vjerske praznike obilježavamo kao zajednica crnogorskih pravoslavaca i vjernika Crnogorske pravoslavne crkve, pod vedrim ili kišnim nebom na ulici.
Apropo ovoj ustavnoj odredbi, da podsjetim, svi pravoslavni hramovi, pojedinačne crkve, manastiri i njima pripadajuća imanja sa grobljima, sada pripadaju nacionalnoj Srpskoj pravoslavnoj crkvi, svi ti vjerski objekti bili su u vjerskoj jurisdikciji autokefalne Crnogorske crkve i njima je ona upravljala (imala pravo državine, ali ne i pravo svojine). Tako je bilo sve dok nije nasilno ukinuta u procesu koji je trajao od kraja 1918. do polovine 1920. godine (donošenjem dekreta regenta Aleksandra Karađorđevića, kojim je stvorena Srpska pravoslavna crkva Kraljevine SHS), ili tačnije do polovine februara 1922. godine, kada je finalizovan proces njenog ukidanja i prisajedinjenja novoformiranoj Srpskoj pravoslavnoj crkvi.
Umjesto da se nakon sticanja nezavisnosti 2006 god. ta nepravda ispravi, tadašnja vlast je sudjelovala u jačanju SPC umjesto svoje nacionalne Crnogorske pravoslavne crkve, da bi se na kraju, suprotno pravu i pravdi, istorijskim činjenicama i državnim interesima Crne Gore i nacionalnim pravima Crnogoraca, dogodilo da sramotnim, apsolutno pravno ništavnim i veleizdajničkim tzv. Temeljnim ugovorom, zaključenim početkom avgusta 2022 g. između, Vlade Crne Gore, Dritana Abazovića i SPC, bespravno i nemoralno ‘daruje’ kao svojinu Srpskoj pravoslavnoj crkvi, ono što nije njeno, niti je ikad bilo, niti je imala i ima pravo na to jer je ta imovina pravoslavno sakralno crnogorsko kulturno-istorijsko nasljeđe a mi kao pravoslavni Crnogorci u svojoj državi Crnoj Gori ostajemo diskrimisani i zapostavljeni za razliku od svih ostalih vjerskih i nacionalnih zajednica.
Zato Vas ovim putem pozivam na pravdu, u ime svih pravoslavnih Crnogoraca u opštini Bari, uz saglasnost nadležnih organa Crnogorske pravoslavne crkve u skladu sa zakonom i autonomnim propisima naše vjerske zajednice (CPC), koja se vise puta obraćala sa istim zahtjevom, ali ne istrajući u namjeri, da ispravite nepravdu, ispoštujete Ustav Crne Gore, i dodijelite zemljište Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi, na lokaciji u zahvatu DUP-a ‘Topolica-Bjeliši’ ili ‘Topolica III’ jer imaju na raspolaganju dovoljne površine zemljišta koje nisu izgrađene i u kojem su DUP-om predvidjene površine sa mogućom namjenom izgradnje vjerskih objekata, te Vama ostavljamo da odredite adekvatnu parcelu površine ne manje od 2.000 m2.
Izgradnjom crkve sv. Vladimira Dukljanskog i parohijskog doma Crnogorske pravoslavne crkve u Baru, u tradicionalnom crnogorskom stilu obogatit ćemo duhovni i vjerski život a istovremeno i turističku ponudu grada Bara, ostaviti na ponos budućim generacijama kulturno nasljedje crnogorske nacije i ujedno potvrditi da priča o skladu i suživotu u multinacionalnom, multietičkom i multivjerskom Baru nije samo predanje već istina.
Vođeni potrebama pravoslavnih Crnogoraca Bara, naša odlučnost je ovog puta nesalomiva i istrajaćemo u ovoj ‘borbi’ i nećemo pristati na vjersku diskriminaciju pravoslavnih Crnogoraca u Baru i prava Crnogoraca na vjerski objekat u kom bi upraznjavanjavali svoje vjerske i duhovne potrebe kako je omogućeno svim ostalim vjernicima različitih vjera i nacija u našem gradu.
S vjerom u vašu pravičnost, čast i poštenje, vašu iskrenu želju za očuvanjem crnogorskog nacionalnog identita i kulturnog nasljedja crnogorskog naroda i vjernika Crnogorske pravoslavne crkve, nadam se da ćete se zajedno sa nama upisati u istoriju kao patriote koje su u vremenu jednako teškom za Crnogorce kao i 1918 godine, očuvale Crnogorsku pravoslavnu crkvu a sa njom nacionalni i vjerski identitet Crnogoraca, te će Vašim činjenjem biti obaviještena sva uža i šira javnost.
Unaprijed se zahvaljujem i molim Vas da odgovor dostavite najkasnije u roku od 15 dana, od dana prijema ovog zahtjeva, kako bi na osnovu predviđene parcele što prije ušli proces izrade projektnog rješenja, dobijanja saglasnosti od Vlade Crne Gore i prenosa imovinskih prava, te početka izgradnje Crnogorske pravoslavne crkve.
U Baru, 18.03.2024 godine.”
