Štampani mediji u Baru – knjiga Željka Milovića, po mnogo čemu pionirska u Crnoj Gori

Ovih je dana objavljena veoma zanimljiva monografija – “Štampani mediji u Baru (1886 – 1972 – 2023) – nastanak, razvoj i analiza odnosa sa lokalnom zajednicom” autora Željka Milovića, prva knjiga u Crnoj Gori koja se na analitičan način bavi istorijom lokalnih štampanih glasila.

U knjizi su obrađeni svi listovi i časopisi koji su u XX vijeku publikovani u Baru, kao i bilteni, specijalizovana izdanja i fanzini.

Ova lokalna istorija Bara XX vijeka, ispričana kroz nastanak, razvoj i gašenje štampanih medija, pokazuje jasan upliv političkih i društvenih prilika na genezu štampe uopšte, kao i to kako su i koliko prelomni događaji u životu Bara reflektovani kroz članke namijenjene lokalnom stanovništvu, ali i kako se javno mnjenje mijenjalo pod njihovim uticajem.

“Knjiga je po mnogo čemu pionirski projekat na crnogorskim prostorima jer je prva koja se bavi fenomenologijom lokalnih medija na ovaj način. Sva (rijetka) djela koja su tretirala ovu materiju imala su u žiži interesovanja sam problem mas-medija i njihov uticaj i razvoj, ili su bila prigodnog, svečarskog karaktera bez ulaženja u suštinu odnosa sredine u kojima su nastajali i njih samih. Ovo je umnogome drugačije, jer stvari sagledava iz druge perspektive – objašnjava upravo međuodnos medija i vremena u kojima su nastajali: prilike i razloge osnivanja, njihov rad i finansiranje, cenzure i zabrane, posljedice koje su proistekle iz rada medija i nesumnjivi uticaj na oblikovanje svijesti građana, od početnih iz vremena kralja Nikole do elektronskih u kojima se briše granica između konzumenta i autora vijesti.

Zbog univerzalnosti poruke koju posjeduje, ova knjiga, iako geografski lokalnog karaktera, nosi univerzalnu poruku o dešavanjima unutar Crne Gore i prilikama koje su uslovljavale život medija, i u konačnosti – njenih građana“, ističe povodom izlaska ove knjige mr Ivan Jovović, predsjednik Matice crnogorske.

Knjiga je podijeljena hronološki, i započinje događajima oko nesuđenog lista ”Jugoslavija” koji je trebao da izlazi u Baru još 1886. Nadalje, prati se razvoj zvaničnih opštinskih listova, od Biltena i Informatora Opštine Bar kao začetaka štampanih medija, preko “Glasa mladih”, “24. novembra” do “Barskih novina” i njihovih potonjih nasljednika “Novih barskih novina”.

U djelu se tretiraju i listovi radnih organizacija, poput “Luke Bar”, ali i podlistci koji su izlazili periodično – “Rumijatrans”, list “PTT”, “Penzioner”, “SIZ stanovanja”… Slijede novine za kulturu, a posebno su obrađeni listovi i časopisi vaspitno-obrazovnih institucija, od “Primorca” iz 1960. i “Crvenog cvijeta” OŠ “Mrkojevići” iz 1962. do današnjih dana. Tu su i prikazi geografski usko profilisanih listova iz Zubaca, Sutomora, Mrkojevića, zatim vjerski, sportski, ruski i specijalizovani časopisi, bilteni, ali i samizdat fanzini, uz tzv. specijalizovana izdanja. Za potrebe ove knjige autor je pregledao sve brojeve medija koji su izlazili u Baru, a broj primjeraka premašuje nekoliko hiljada.

Prof. dr Irena Petrušić, recenzent knjige, navodi da Milović “vodi iz perioda u period, iz priče u priču, dajući prikaz ne samo razvoja štampanih medija, već nam govori i dočarava karakter ljudi sa podneblja Bara, jer iako je knjiga zamišljena kao monografija, i u tom smislu predstavlja pravi istraživački doprinos, ona je prepuna i fusnota i podataka, ali i anegdota koje na živopisan način oslikavaju kulturu Bara”.

Izdavač knjige “Štampani mediji u Baru (1886 – 1972 – 2023) – nastanak, razvoj i analiza odnosa sa lokalnom zajednicom” je Fakultet za poslovnu ekonomiju i pravo Bar, a nastala je upravo na osnovu inicijalnog istoimenog Milovićevog rada na postdiplomskim specijalističkim akademskim studijima.

Sredstva za istraživački rad u arhivima i bibliotekama obezbijeđena su putem Konkursa za sufinansiranje kulturno-umjetničkog stvaralaštva u 2022. godini, raspisanog od strane Ministarstva prosvjete, nauke, kulture i sporta Vlade Crne Gore.