U čast Dana opštine Bar, u Domu revolucije sinoć je organizovana promocija dvije monografije dr Slavice Stamatović Vučković, vanredne profesorke Arhitektonskog fakulteta Univerziteta Crne Gore.
Publici su predstavljene monografije “Spomenici II svjetskog rata u Crnoj Gori” i “Arhitektonska komunikacija i objekti kulture u Crnoj Gori 1945-2000“.
Rukovoditeljka Narodne biblioteke i čitaonice „Ivo Vučković“, Sonja Lalević, je u uvodu večeri najavila tematski sadržaj monografija ističući da je Kulturnom centru Bar „čast da se u prostoru posvećenom stradalima u Drugom svjetskom ratu, predstavljaju djela ovakve sadržine“. „
U monografiji „Spomenici II svjetskog rata u Crnoj Gori“ je predstavljeno 11, koji pored memorijalne i istorijske, imaju i umjetničku i arhitektonsku vrijednost i djela su poznatih crnogorskih i jugoslovenskih arhitekata i umejtnika, između ostalih Svetlane Kane Radović, Bogdana Bogdanovića, Branka Bona, Marka Mušića“, istakla je Lalević.
Medijator večeri, kustoskinja Zavičajnog muzeja, Draginja Radonjić je barskoj publici predstavila autorku monografija dr Svetlanu Stamatović Vučković, Biljanu Gligorić, programsku direktorku NVO Expeditio i dr Tatjanu Koprivica iz Istorijskog instituta UCG, koje su govorile o njihovoj ideji i nastanku.
Knjiga Arhitektonska komunikacija je rađena sa idejom da se kroz istraživački proces dođe do različitih slojeva informacija i objasne procesi iz kojih nastaje jedno arhitektonsko djelo.
„Dakle, to nije samo ono što se vidi u prostoru, već je istraživanje podrazumijevalo vraćanje unazad, društveno političke okolnosti u kojima je nastalo, kao i širi društveni kontekst u kojem je taj objekat nastajao posle II svjetskog rata, pa do toga šta oni predstavljaju danas. U pitanju je slojevito koncipirana knjiga sa aspekta komunikacije. Teorijsko polazište koje je tu definisano vezano je za kontekst, koji je sa jedne strane fizički, a s druge strane društveni“, kazala je autor dr Svetlana Stamatović Vučković.
„Ove dvije monografije su tijesno vezane sa vrijednostima koje građani Bara proslavljaju ovih dana, kada su jedinice Prve bokeljske brigade oslobodile grad Bar. Sjećamo se svih 885 boraca, žrtava antifašističkog terora, 131 nosioca spomenice, među kojima je bilo i 30 žena, narodnih heroja… Obje knjige nas podsjećaju na Crnu Goru u najboljem vremenu, vremenu izgradnje, estetičkih i etičkih vrijednosti, što se ogleda kroz njihov sadržaj. U istraživačkom maniru, autorka je uradila jedan veoma ozbiljan terenski rad. Taj rad je podrazumijevao obilazak velikog broja državnih institucija, koje su vremenom u tranziciji promijenile svoju funkciju. U istraživačkom postupku primijenjeni su i intervjui koje je autorka radila sa autorima građevina. Knjiga je slojevita, puna zanimljivih podataka, kako u arhitektonskom, tako i metodološkom smislu“, kazala je dr Tatjana Koprivica iz Istorijskog instituta UCG.
Kao osnova za izradu monografije “Spomenici II svjetskog rata u Crnoj Gori” korišćen je materijal prikupljen u okviru projekta “Procjena spomenika posvećenih II svjetskom ratu u Crnoj Gori za formiranje novog regionalnog turističkog proizvoda/kulturne rute u jugoistočnoj Evropi, koji je tokom 2018/2019. godine sprovela NVO Expeditio.
Direktor Expedito Biljana Gligorić je istakla da su objekti koje Stamatović Vučković obrađuje u knjizi, dio našeg kolektivnog sjećanja. Metodološkom analizom dočaran je širi ekonomski, istorijski, kulturološki spektar vremena u kojem je nastalo 27 reprezentativnih građevina.
„Mislim da taj segment ove knjige daleko prevazilazi crnogorske okvire, gdje su neka od rješenja u samom vrhu memorijalnih obilježja na prostoru Jugoslavije“, kazala je Gligorić. Ona je pojasnila da je knjiga finansirana od strane Ministarstva kulture sa idejom da se turizam poveže sa kulturnom baštinom i da se istakne ono zaboravljeno iz kulturne baštine, što se u stvari može koristiti kao turistički proizvod.
„Monografija ‘Spomenici II svjetskog rata u Crnoj Gori’ je izuzetno korisno djelo, u kojem se mogu naći svi potrebni podaci o spomenicima, a za neke od njih se pojedini podaci objavljuju po prvi put“, kazala je Draginja Radonjić, kustoskinja Zavičajnog muzeja.
„Interesovanje za spomenike ponovo je intezivirano nakon 2000. godine i to prije svega na inicijativu nekih stranih novinara, fotografa i istoričara i arhitekata. Moramo priznati da se u Crnoj Gori u posljednje vrijeme puno radi na prezentaciji ove teme i da se spomenici iz Drugog svjetskog rata turistički valorizuju. Dokaz je i ova promocija večeras, ali i nekoliko projekata koje smo radili, poput antifašističke mape Bara i Nikšića. Simbolično, promocija je priređena u zgradi Doma revolucije, koja predstavlja jedan od najznačajnijih arhitektonskih i memorijalnih spomenika u Baru, posvećen svim stradalima u Drugom svjetskom ratu“, navela je Radonjić.
Slavica Stamatović Vučković je vanredna profesorka na Arhitektonskom fakultetu Univerziteta Crne Gore.
Magistrirala je na Univerzitetu „La Sapienza“ u Rimu i doktorirala na Arhitektonskom fakultetu u Beogradu. Dobitnica je više inostranih stipendija, a njeni radovi objavljivani su u brojnim domaćim i inostranim časopisima i publikacijama. Dobitnik je Trinaestojulske nagrade (2009).
