Manastir Bogorodica Krajinska, XI-XV vij, Ostros – II. kat.

Ostaci manastira Prečiste krajinske sa crkvom Uspenja Bogorodice, nalaze se kod Ostrosa, u Krajini, na krajnjem jugozapadnom dijelu Skadarskog jezera.

Osnivanje manastira pripisuje se zetskom knezu Vladimiru, s početka XI vijeka, koji je, po Popu Dukljaninu, 1015. zakopan u njemu. U dnu njegovih nogu zakopana je i žena mu, Kosara. Prečista krajinska se susrijeće u pisanim izvorima ponovo tek u XV vijeku, u povelji Balše III, a kada je tu preseljeno sjedište Zetske mitropolije. Podaci o Prečistoj krajinskoj iz doba turske vladavine su veoma oskudni, tako da je vrijeme njenog zamiranja nepoznato. Pretpostavlja se da je manastir srušen krajem XVII vijeka u pohodima skadarskog vezira Sulejman-paše Bušatlije.

Crkva Uspenja Bogorodice ima osnovu trikonhosa trolista, na koju se nadovezuje priprata i narteks. Uz narteks se nalazila produžena pravougaona zgrada konaka. Svojim zapadnim zidom naslanjala se na visoku kulu, zvonaru. Uz kulu, sa južne strane, bio je objekat fortifikacione namjene. Na podužnim zidovima narteksa naslanjali su se, sa južne strane, neki ekonomski objekat, a sa sjeverne – drveni trijem. Definisana i istražena osnova crkve ukazala je na više faza izgradnje. Najstariji dio građevine – trikonhos, naknadno je dobio kupolu, kada su mu dozidani nosači i četiri luka na kojima je počivala kupola. U drugoj fazi gradnje crkva je dobila narteks i konak, a u trećoj, kulu i fortifikacioni objekat. Kada su vršena prva istraživanja, tridesetih godina XX vijeka, kula je bila očuvana u svih pet etaža, a spratove kule povezivalo je drveno stepenište. Na četvrtoj etaži nalazila se mala kapela. Posljednja etaža je bila neka vrsta lože sa lučnim otvorima, koji su imali blago prelomljene gotičke lukove. U ovom prostoru nalazila su se manastirska zvona.

Crkva je građena je od pritesanog kamena, što je karakteristično za primorsko graditeljstvo. Zidovi su očuvani negdje preko 1 m visine, osim u dijelu kule-pirga. Rezultati istraživanja iz osamdesetih, konstatovali su fragmenti živopisa, a posebno je značajan nalaz bronzanog krsta na rasklapanje, koji se datira vrlo rano, u XI- XII vijek.

Share.

Comments are closed.